Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ

 Οι Θερμοπύλες της ΕΛ.ΔΥ.Κ

Παραμονή της Παναγίας στην Κύπρο και οι μάχες δεν έχουν σταματήσει παρά την εκεχειρία εδώ και εβδομάδες. Οι Τούρκοι προωθήθηκαν στο εσωτερικού της Κύπρου και έχουν καταλάβει μεγάλο μέρος του νησιού. Η Εθνική Φρουρά βαριά χτυπημένη από τα στίφη του Αττίλα συνεχίζει να δίνει μια απέλπιδα μάχη μπροστά στους χιλιάδες Τούρκους εισβολείς. Ο Αττίλας Β’ ξεκίνησε.......

Τα τουρκικά άρματα βρίσκονται παντού. Από τα ξημερώματα της 14^ης Αυγούστου, το πυροβολικό και η αεροπορία των Τούρκων άρχισαν να βομβαρδίζουν μανιασμένα το στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Ακολούθησαν όπλα καμπύλης τροχιάς, όλων διαμετρημάτων και άρματα μάχης. Μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. βρίσκονται ο 2^ος Λόχος του 1^ου Τ.Π., με διοικητή τον υπολοχαγό Ηλία Κωνσταντούλα, ο 4^ος Λόχος του 2^ου Τ.Π., με διοικητή τον Κύπριο λοχαγό Λούη Ιωαννίδη, ο Λόχος Διοικήσεως της ΕΛ.ΔΥ.Κ με διοικητή τον ταγματάρχη Σπυρίδωνα Δελλή, και μια διμοιρία όλμων με διοικητή τον υπολοχαγό Στέφανο Πίο. Διοικητής και των τριών λόχων ήταν ο υποδιοικητής της ΕΛ.ΔΥ.Κ αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Σταυρόπουλος. Εναντίον τους επιτέθηκαν η ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ., ολόκληρο το 50^ο Σύνταγμα Πεζικού των Τούρκων με άρματα μάχης, από κάθε κατεύθυνση. Οι Έλληνες έμειναν για να υπερασπίσουν το στρατόπεδό τους. Έμεινα εκεί, μέσα στα ατομικά τους ορύγματα, αποφασισμένοι να πεθάνουν μέχρι ενός. Γνώριζαν ότι όλα πλέον είχαν χαθεί για την Κύπρο και πως τις επόμενες ώρες οι μάχες θα σταματούσαν. Οι Τούρκοι ήθελαν πάση θυσία να καταλάβουν το στρατόπεδο την ΕΛ.ΔΥ.Κ, αλλιώς δεν θα σταματούσαν τον πόλεμο. Ξεχύθηκαν τα τουρκικά F104, αδειάζοντας τις ναπάλμ πάνω στους άντρες της ΕΛ.ΔΥ.Κ, το βαρύ πυροβολικό τους ανέσκαπτε τη γη μέσα στο στρατόπεδο. Η επίθεση ήδη ξεκίνησε κατά κύματα οι Τούρκοι καλυπτόμενοι από άρματα μάχης επιτίθενται. Θερίζονται σαν τα στάχυα από τους άνδρες της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Οπισθοχωρούν με βαρύτατες απώλειες. Στις 15:00 ο 4^ος Λόχος δέχεται σφοδρή επίθεση στα πλευρά του από ολόκληρο τάγμα των Τούρκων. Οι Τούρκοι οπισθοχωρούν άτακτα, αφήνοντας και πάλι δεκάδες νεκρούς μπροστά στα ελληνικά χαρακώματα. Να πως περιγράφει την επίθεση των Τούρκων ο στρατιώτης της 103 σειράς του Λόχου Διοικήσεως της ΕΛ.ΔΥ.Κ Αστέριος Κυριακόπουλος, από τη Λάρισα:<< Ξαφνικά μέσα σε αυτή την κόλαση συνέβη αυτό που δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου. Διακόσιοι και πλέον Τούρκοι από λίγο πιο αριστερά μας όπως βλέπαμε το μακελειό μπροστά μας άρχισαν να τρέχουν εναντίον μας σαν τρελοί! Δεν τους είχαμε δει αυτούς του Τούρκους και αιφνιδιαστήκαμε τελείως… Βλέπαμε τους Τούρκους να έρχονται κατά πάνω μας και ο Βαρελτζής και ο Σιμίτας που ήταν λεβεντόπαιδα δεν ξέρω για ποιο λόγο σηκώθηκαν όρθιοι στο όρυγμα και άρχισαν να ρίχνουν στους Τούρκους σαν τρελοί! Είπα στον Μάριο Βολακάκη: ‘’Πάει, θα μας πιάσουν σαν τα ποντίκια μέσα στα ορύγματα’’ Γυρνάω δεξιά μου και βλέπω τον Βαρελτζή και τον Σιμίατα να τους πολεμάνε όρθιοι, γυμνοί από τη μέση και πάνω. Εν τω μεταξύ το τοπίο ήταν σκοτεινό γύρω- γύρω από τις εκρήξεις, για αυτό και δεν πήραμε χαμπάρι ότι μας είχαν πλησιάσει τόσο πολύ οι Τούρκοι. Και ενώ  όλοι οι άλλοι που ήμασταν μέσα στα ορύγματα αιφνιδιαστήκαμε, αυτοί οι δύο συνέχιζαν το βιολί τους όρθιοι να ρίχνουν στο κοπάδι των Τούρκων και να ξαναγεμίζουν σαν να μην συνέβαινε τίποτα. Αψηφούσαν τελείως το θάνατο…. Η οπισθοχώρηση των Τούρκων εξελίχθηκε σε άτακτη φυγή. Μια άρματος έκοψε στη μέση τον Σιμίτα που πολεμούσε όρθιος με τον Βαρελτζή που τη γλύτωσε. Αυτοί οι δύο άντρες γύρισαν πίσω και τους 200 Τούρκους που έκανα έφοδο. Ξημέρωσε της Παναγίας και οι Τούρκοι ξεκίνησαν με το ξημέρωμα να συλλέξουν τους εκατοντάδες νεκρούς τους κοντά στις δικές τους γραμμές. Να πλησιάσουν τις Ελληνικές δεν το τόλμησαν καθόλου. Η χθεσινή ήττα και τα δεινά που πέρασαν τους απέτρεψαν. Παραδόξως την παραμονή της Παναγίας και την ημέρα της εορτής της, η ΕΛ.ΔΥ.Κ δεν είχε ούτε έναν νεκρό στρατιώτη. Είχε μόνο δύο τραυματίες. Περί τις 10:30 της 15^ης Αυγούστου, άρχισαν και πάλι ισχυρότατοι βομβαρδισμοί από αέρος με βαριά πυροβόλα, όλμους και τα άρματα τα οποία πλησίαζαν, ξερνούσαν φωτιά και ατσάλι και επέστρεφαν πίσω. Οι βομβαρδισμοί επαναλαμβάνονταν κατά διαστήματα μέχρι το δειλινό… Ήρθε η νύχτα και το σκοτάδι κάλυψε τους εμπολέμους. Νεκρική σιγή επικρατούσε στις αντιμαχόμενες πλευρές. Ένα κακό προαίσθημα κρατούσε ξύπνιους πολλούς Ελδυκάριους….. Άκουγαν όλη την ημέρα τους αξιωματικούς τους να ζητούν ενισχύσεις από το Γ.Ε.Φ. και να λαμβάνουν αρνητικές απαντήσεις. Στις γύρω περιοχές του στρατοπέδου δεν παρουσιαζόταν καμία κίνηση από ελληνικής πλευράς. Εστάλησαν μικρές αναγνωριστικές περίπολοι να ελέγχουν τις περιοχές στα πέριξ του στρατοπέδου μήπως και οι Τούρκοι τους κυκλώσουν. Πλήρης σιγή. Δεν υπήρχαν μετακινήσεις από καμία πλευρά. Εκείνο το βράδυ οι στρατιώτες της ΕΛ.ΔΥ.Κ. ανακάλυψαν λίγα ψωμιά μέσα στο στρατόπεδο και μερικά κουτιά από ζαχαρούχο γάλα. Έφαγαν όσοι πρόλαβαν από λίγο. Εκείνη η νύχτα τους φάνηκε ατελείωτη. Τη βαριά ατμόσφαιρα ενέτεινε η δυσωδία των εκατοντάδων νεκρών Τούρκων στρατιωτικών που βρίσκονταν κοντά στο στρατόπεδο.

Η Αποφράδα Ημέρα

Ξημέρωσε και οι Τούρκοι άρχισαν να δείχνουν πολύ μεγάλη κινητικότητα. Οι Έλληνες παρακολουθούν τις κινήσεις τους. Θα επιτεθούν! Άρματα άρχισαν να ανάβουν τις μηχανές τους. Τρέμει η γη από τη μαζική κινητοποίηση των αρμάτων και των βαρέων όπλων των Τούρκων. Ήταν 08:30 όταν δεκάδες τουρκικά αεροσκάφη άρχισαν ανενόχλητα να βομβαρδίζουν εκ νέου το στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Έριχναν κάθε είδους βόμβες, ρουκέτες και ναπάλμ. Ακολούθησε το πυροβολικό και οι όλμοι. Οι Τούρκοι άρχισαν να κινούνται από δύο κατευθύνσεις. Από το Γερόλακο και από το μέρος του Κιόνελι. Είναι πλέον σε απόσταση 800 μέτρων. Προηγούνται τα άρματα και ακολουθεί πλήθος πεζικών τμημάτων. Ήρθαν νέα ξεκούραστα τμήματα καταδρομών. Οι Τούρκοι εκείνη την ημέρα είχαν αποφασίσει πως θα θυσίαζαν τα πάντα για να καταλάβουν το στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Πίστευαν πως μέσα υπάρχουν πάνω από χίλιοι αμυνόμενοι στρατιώτες. Τα τμήματα από την κατεύθυνση του Κιόνελι σταμάτησαν την παρέλαση τους. Υποστήριζαν τα τμήματα που προέλαυναν από την πλευρά του Γερόλακου. Την επίθεση θα δέχονταν ο 4^ος Λόχος και ο Λόχος Διοικήσεως, Άρχισε το ελληνικό πυροβολικό να βάλει εναντίων των Τούρκων. Ήταν οι 187 Μ.Π. Με τα εύστοχα πυρά της σκόρπιζε τους Τούρκους ενώ ανατινάχθηκαν από τα πυρά της πολλά τουρκικά άρματα μάχης. Οι τούρκοι δέχονταν και τα εύστοχα πυρά των Ελδυκάριων συνεχώς. Η επίθεσή τους άρχισε να κλονίζεται σοβαρά. Σταμάτησε…. Ταυτόχρονα, και από άγνωστη μέχρι σήμερα αιτία, σταμάτησε τα δραστικά πυρά της και η 187Μ.Π. Οι Τούρκοι δεν πίστευαν στα μάτια τους. Έμεινα αποσβολωμένοι να κοιτάζουν το στρατόπεδο μπροστά τους. Σαράντα βαριά άρματα και τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού ξεχύθηκα κατά πάνω στον 4^ο Λόχο και το Λόχο Διοικήσεως. Τρία μηχανοκίνητα τάγματα Τούρκων επιτίθονταν από την πλευρά του Γερόλακου και δύο από την πλευρά της ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ. Η τουρκική αεροπορία με πρωτοφανή μανία ανέσκαπτε το έδαφος και πυροβολούσε ό,τι κινούνταν μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Ήταν 12 η ώρα το μεσημέρι όταν οι ορδές του Αττίλα ξεχύθηκαν κατά εκατοντάδες εναντίον των υπερασπιστών του στρατοπέδου.  Ο ανθυπασπιστής Παπαλάμπρου και ο ανθυπασπιστής Κεντράς, αχώριστοι φίλοι, σήκωσαν όλο το βάρος της επίθεσης. Με τα ΠΑΟ στα χέρια τους έβαλλαν ακατάπαυστα εναντίον των τούρκικών αρμάτων. Χτυπούσαν από απόσταση αναπνοής. Ο Κεντράς έπεσε βαριά τραυματισμένος. Πλάι του ο Παπαλάμπρου δεν τον άφησε. Συνέχισε μόνος τους να μάχεται εναντίον των τουρκικών αρμάτων μέχρι που χάθηκαν και οι δύο. Τα τουρκικά άρματα έφτασαν πλέον στο Β ύψωμα που υπερασπίζεται ο Λόχος Διοικήσεως. Κόλαση Πυρός. Τα τουρκικά άρματα ανατινάζουν του Έλληνες σχεδόν εξ επαφής, Τούρκοι στρατιώτες εισέρχονται στο ύψωμα και ξεκινά μάχη σώμα με σώμα με τα τουρκικά άρματα να κτυπάνε ό,τι κινείται, ακόμα και τους δικούς τους στρατιώτες. ΟΙ Ελδυκάριοι πετάγονται από τα ορύγματά τους και μάχονται σχεδόν με τρέλα. Εξέρχονται με τις λόγχες εφ’ όπλου οι Ελδυκάριοι εφόσον σώθηκαν τα πυρομαχικά τους και συγκρούονταν με τους Τούρκους, ανεβαίνουν πάνω στα άρματα, προσπαθούν να τα καρφώσουν με τις λόγχες τους. Τα άρματα λιώνουν ό,τι κινείται, Τούρκους και Έλληνες μαζί. Τα αεροσκάφη χτυπούν την ελληνοτουρκική πλέον μάζα αδιακρίτως. Ο λοχαγός Σταυριανάκος ουρλιάζοντας:<< Ας μας πατήσουν! Ούτε βήμα πίσω!>> όρμησε μόνος του και άοπλος κατά ενός άρματος, το οποίο από μικρή απόσταση πυροβόλησε και τον αποκεφάλισε.  Το πρώτο κύμα των Τούρκων στρατιωτών σχεδόν εξολοθρευτικέ ολοσχερώς και δεύτερο κύμα ακολούθησε αμέσως να εισέρχεται σαν μεθυσμένο. Η διμοιρία του Σταυριανάκου πέφτει μαχόμενη σχεδόν μέχρις ενός. Οι διαταγές του ισχύουν και μετά το θάνατό του- Ούτε ένα βήμα πίσω. Για δύο ώρες οι Τούρκοι στρατιώτες, άρματα μάχης, τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού των Τούρκων και οι άνδρες του Λόχου Διοικήσεως ήταν μπερδεμένοι και μάχονταν λυσσαλέα. Ελάχιστοι σώθηκαν και αυτοί από λάθος καθώς με τις λόγχες στα όπλα επιτέθηκαν εναντίον άλλου κύματος Τούρκων που έπεφτε με μανία στον 4^ο Λόχο δίπλα τους. Ακολούθησε νέα επίθεση από την πλευρά της ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ στο 2^ο Λόχο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Και εκεί ωστόσο θερίστηκαν οι Τούρκοι, και δίστασαν τα άρματα. Ο 2^ος τους κρατάει μακριά. Λόχος Διοικήσεως και 4^ος Λόχος κυκλώνονται ολοκληρωτικά και η μάχη συνεχίζεται με σφοδρότητα. Ο 2^ος της ΕΛ.ΔΥ.Κ κινδυνεύει να περικυκλωθεί και αυτός, παρά το ότι παραμένει ακλόνητος και θερίζει τους Τούρκους ασταμάτητα. Άρματα εισχώρησαν μεταξύ του 4^ου και του 2^ου και κτυπούν στις πλάτες τους Έλληνες μαχητές. Οι Τούρκοι στη μανία τους κτυπιούνται συνεχώς μεταξύ τους.

 Η Νέα Έξοδος του Μεσολογγίου.

Ο Ταγματάρχη Δελλής, εκτιμώντας την δεινή κατάσταση και το επερχόμενο ολοκαύτωμα των στρατιωτών του διατάζει συντεταγμένη απαγκίστρωση και έξοδο από το στρατόπεδο. Στέλνει αγγελιοφόρους στο Λόχο Διοικήσεως τον 4^ο και το 2^ο λόχο. Όλοι πέφτουν νεκροί μέσα στο χαλασμό της μάχης. Τρέχει μόνος του εντελώς ακάλυπτος, άοπλος και χωρίς κράνος. Κατάφερε να ελιχθεί ανάμεσα στα άρματα στα τεθωρακισμένα, στους Τούρκους και να οδηγήσει τους άντρες του σε έξοδο. Δύο άντρες του 4^ου λόχου ο Στέφανος Κουτρούλης και ο Βασίλης Βάσιος, Χαλκιδιώτες και οι δύο, αρνούνται να φύγουν. Οι τελευταίοι σύντροφοί του είδαν τον Στέφανο όρθιο να επιτίθεται εναντίον των Τούρκων και να χάνεται. Από τότε αγνοείται η τύχη του. Ο Βασίλης έπειτα από μεγάλη μάχη συνελήφθη αιχμάλωτος. Μέχρι τις 18:00 η μάχες μαίνονταν μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ από τα απομεινάρια του 4^ου και 2^ου Λόχου. Ο Ταγματάρχης Δελλής έσωσε όσους μπόρεσε σε μια ηρωικής έξοδο. Η ΕΛ.ΔΥ.Κ οχυρώθηκε λίγο πιο πίσω από το στρατόπεδό της. Οι Τούρκοι δεν τόλμησαν να τους επιτεθούν…… Ήταν η τελευταία μάχη του πολέμου. Κάποιοι Ελδυκάριοι άκουσαν τελευταία την φωνή του Στέφανου Κουτρούλη να βρίζει και να κραυγάζει προς τους Τούρκους και το πολυβόλο του κα κροταλίζει…. μετά πλήθος ριπές….. μετά σιωπή. Τόση ήταν η μανία των Τούρκων που αποκεφάλισαν σχεδόν όλα τα σκηνώματα των Ελλήνων στρατιωτών μέσα στο στρατόπεδο. Τα φωτογράφισε κρυφά ένας φωτογράφος του BBC, ο οποίος ανέφερε στο ρεπορτάζ του:<< Τέτοια άνιση μάχη δεν έχει συμβεί στα παγκόσμια χρονικά. Τέσσερις ημέρες κράτησε…. Δεν θα με πιστεύει κανένας.>>