Ξαναζωντανεύει η «αθηναϊκή γειτονιά» στο Μοναστηράκι

Η «Αυλή των Θαυμάτων» που έρχεται στην πόλη το 2015 θα είναι μια παλιά αθηναϊκή γειτονιά του 19ου αιώνα και πρόκειται να γίνει το πιο… παιχνιδιάρικο μουσείο της Αθήνας αφού θα παρουσιάζει τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό με πρωτότυπους τρόπους.

Η μελέτη για την ανάπλαση του χώρου πήρε το

πράσινο φως του Συμβουλίου Μουσείων και αναμένεται να παραδοθεί στο αθηναϊκό κοινό σε τρία χρόνια. «Μεταξύ Ρωμαϊκής και Αρχαίας Αγοράς, σε έναν χώρο απαλλοτριωμένο εδώ και χρόνια, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα έργο το οποίο ευδοκίμησε να ωριμάσει και να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, η «Αυλή των Θαυμάτων», τα σπιτάκια της οποίας αποκαθίστανται από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεωτέρων και Συγχρόνων Μνημείων όπως ήταν στο παρελθόν», δήλωσε η κ. Μενδώνη για την αθηναϊκή γειτονιά και το νέο Μουσείο, που αναμένονται να είναι έτοιμα μέσα στο 2015.

Πρόκειται για 18 σπιτάκια που θα φιλοξενήσουν την πλούσια συλλογή του ΜΕΛΤ και καλύπτει τον ελληνικό πολιτισμό από το 1750 ως το 1960. Η μουσειολογική μελέτη του οποίου πήρε χθες την ομόφωνη θετική γνωμοδότηση των μελών του Συμβουλίου, η δε μουσειογραφική αναμένεται να είναι έτοιμη γύρω στα τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου 2013.

Με επίκεντρο τον άνθρωπο και κεντρική ιδέα τη σύνδεση της πολιτιστικής κληρονομιάς με την ταυτότητα του Έλληνα, η έκθεση θα είναι διαρθρωμένη σε ενότητες και υποενότητες με τρόπο πρωτότυπο και “παιχνιδιάρικο”, γεγονός που φαίνεται τόσο από τίτλους που τις συνοδεύουν ( «βάλαμε τα καλά μας», «μπρος τα κάλλη τι είναι ο πόνος…»,«Καλό βράδυ, Παναΐτσα μου…» ή «…θα σου φέρω μία λαμπάδα ίσα με το μπόι μου…»), όσο και από ασυνήθιστες παρουσιάσεις, όπως το έκθεμα «αποδόμησης» της παραδοσιακής ενδυμασίας, κατά το οποίο ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα μέσα από το άνοιγμα διάφανων επάλληλων φύλλων να γνωρίζει όλα τα εξαρτήματα της φορεσιάς. Δεν θα λείπουν βέβαια τα οπτικοακουστικά μέσα (φωτογραφίες, βίντεο), καθώς και οι νεότερες τεχνολογίες, όπως τα ψηφιακά εκθέματα και οι διαδραστικοί χάρτες.

Ο επισκέπτης θα ξεκινά το ταξίδι του στον νεότερο ελληνικό πολιτισμό από το Τζαμί Τσισδαράκη, που βρίσκεται απέναντι από τον σταθμό «Μοναστηράκι», όπου τα εκθέματα και οι επιγραφές θα αναφέρονται στη ιστορία του μνημείου, καθώς και σε εισαγωγικά στοιχεία για το ΜΕΛΤ, ενώ ξεχωριστή θέση θα έχει κάθε μήνα ένα διαφορετικό αντικείμενο που θα επιλέγουν τα στελέχη του Μουσείου. Θα υπάρχουν επίσης πληροφορίες για τους «θησαυρούς» της συλλογής του ΜΕΛΤ, ένας προπομπός για το τι πρόκειται να ακολουθήσει.

Στη συνέχεια, θα οδηγείται στην «Αυλή των Θαυμάτων» μέσω της οδού “Αρεως, όπου θα βρίσκεται η κεντρική είσοδος. Οι άλλες τρεις είσοδοι θα είναι κλειστές για λόγους ασφαλείας, θα ανοίγουν ωστόσο όταν θα προκύπτουν επιπλέον ανάγκες. Εκεί οι ενότητες θα διαρθρώνονται ως εξής:

Στα κτίρια Γ θα αποτυπώνεται η Ιστορία του Τετραγώνου. Με τίτλο ενότητας «Από πού είστε/πού είμαστε;», θα περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στοιχεία για τις οικογένειες που κατοίκησαν το οικοδομικό τετράγωνο σε διάφορες χρονικές περιόδους, πληροφορίες για την αρχιτεκτονική και πολεοδομική ανάπτυξη του ιστορικού κέντρου της Αθήνας από την ύστερη οθωμανική περίοδο έως τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, καθώς και αναφορές στον ελληνισμό της Διασποράς και σε ζητήματα μετανάστευσης.

Στα κτίρια Δ ο τίτλος ενότητας θα είναι «Πού έμεναν/πού μένετε;». Εκεί ο επισκέπτης θα μαθαίνει για το «περίβλημα» των κτιρίων της γειτονιάς -και όχι μόνον-, δηλαδή για την αρχιτεκτονική, τις πρώτες ύλες, το φυσικό περιβάλλον, τους επαγγελματίες αλλά και για τον παραδοσιακό τρόπο της οικοδόμησης, καθώς και για τη ζωή μέσα στο σπίτι, με αναπαραστάσεις οικιών μέσα από κουκλόσπιτα, αλλά και στοιχεία από τον καθημερινό βίο και τον εσωτερικό διάκοσμο διαφόρων τύπων κατοικίας. Στην ενότητα αυτή ανήκει και η παρουσίαση του «Σπιτιού του Θεόφιλου», δηλαδή η τοιχογραφία που φιλοτέχνησε ο γνωστός λαϊκός ζωγράφος και η οποία διακοσμούσε οικία της Μυτιλήνης, καθώς και η υποενόετητα «Η οικογένεια στο σπίτι» με τραπέζια πολλαπλής αφής και στοιχεία για τις διατροφικές συνήθειες σε διαφορετικές περιοχές και κοινωνικά στρώματα.

Η ψυχαγωγία («Πώς διασκεδάζουν/ Πώς διασκεδάζετε;»), με τον καραγκιόζη και το Λαϊκό Θέατρο Σκιών να έχουν περίοπτη θέση, δίνεται μέσα από την επόμενη ενότητα, που θα παρουσιαστεί στο κτίριο Ε, ενώ στις κτιριακές ενότητες Ζ-Μ η «αφήγηση» θα αφορά στα επαγγέλματα του παρελθόντος, τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, αλλά και στο προφίλ των εργαζομένων, καθώς και στην υφαντική τέχνη και στα κεντήματα, με πληροφορίες και βιωματική δραστηριότητα -οι επισκέπτες θα καλούνται να πιάσουν στα χέρια τους κεντήματα-, καθώς και έκθεση πρωτότυπων αντικειμένων (κεντήματα, «εργαλεία» κεντητικής).

Στην Οικία Δραγούμη, το θέμα της παραδοσιακής ενδυμασίας από διάφορες περιοχές της Ελλάδας θα παρουσιάζεται τόσο μέσα από τα ίδια τα ενδύματα, όσο και με τη βοήθεια φωτογραφιών, χαλκογραφιών, παλιών περιοδικών, αλλά και ψηφιακών εκθεμάτων, όπως η εικονική αποτύπωση μοτίβων και συμβόλων πάνω στα ρούχα του επισκέπτη.

Τέλος, στοιχεία για το θρήσκευμα και την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία θα παρουσιάζονται τόσο στο κτίριο Α όσο και στον αποκατεστημένο ναό του Αγίου Ελισσαίου, εκεί όπου έψαλλαν ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης και ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, αλλά χωρίς έντονες παρουσιάσεις, μόνο με εποπτικό υλικό και ακουστική παραγωγή.