Ξενοκρίτη

Μία άλλη γυναίκα, η Ξενοκρίτη από την Κύμη, έγινε πολύ γνωστή για την μεγάλη ψυχή της. Αυτή ήταν στην αυλή του Τυράννου Αριστόδημου, που είχε εξορίσει τον πατέρα της και βασανίσει όλο τον κόσμο γιατί ήταν μοχθηρός και διεστραμμένος. Για να εξευτελίσει ο τύραννος αυτός τους άντρες, τους έβαλε με το ζόρι και άφησαν τα μαλλιά τους και φορούσαν σκουλαρίκια και γυναικεία κοσμήματα, τις δε γυναίκες να κόψουν τις πλεξούδες τους και να βάλουν ανδρικές χλαμύδες και

χιτωνίσκους κοντούς. Ο Αριστόδημος όρισε σε όλους καταναγκαστικά έργα, όχι διότι ήσαν χρήσιμα στην πόλη, αλλά μόνο και μόνο για να βασανίσει τους πολίτες. Σε αυτά έβαλε και τις γυναίκες. Μία μέρα που κουβαλούσαν πέτρες, έτυχε να έρθει ο τύραννος. Μόλις τον είδε μία γυναίκα σκέπασε το πρόσωπο της με το χιτώνα. Όταν τη ρώτησαν γιατί το έκανε αυτό, του είπε:<< Διότι μόνο ο Αριστόδημος από όλους τους Κυμαίους είναι άντρας και όλοι οι άλλοι ντύθηκαν γυναικεία και έγιναν σωστές γυναίκες>>. Αυτά τα λόγια έκαναν τους άντρες να ντραπούν και να σκεφτούν με τι τρόπο θα έριχναν τον τύραννο και θα έβρισκαν την ελευθερία τους, για να απαλλαγούν από την ατιμωτική κατάσταση. Η πράξη της ηρωικής αυτής γυναίκας τους άναψε το φιλότιμο και το πόθο της ελευθερίας. Ένας νέος, ο Θυμοτέλης, έγινε αρχηγός των Κυμαίων συνωμοτών, που ήθελαν να ρίξουν τον τύραννο Αριστόδημο. Τότε η Ξενοκρίτη, που βρισκόταν στην αυλή του τυράννου, ήρθε σε επαφή με τους συνωμότες, τους άνοιξε την πόρτα του παλατιού και μπήκαν μέσα και έπιασαν τον απαίσιο τύραννο και τον σκότωσαν. Έτσι η Κύμη ελευθερώθηκε με τον ηρωισμό δύο γυναικών. Πόσο μεγαλόψυχη ήταν όμως η Ξενοκρίτη φαίνεται από τη συμπεριφορά της προς το νεκρό του Αριστόδημου. Πήγε, δηλαδή, όταν τον σκότωσαν και πήρε το σώμα του και το έθαψε, θέλοντας να δείξει με αυτό ότι έκανε την προδοσία, όχι για να ατιμάσει τον τύραννο, αλλά για να σώσει την πατρίδα της από τα δεινά της τυραννίας του. Αυτή πράξη της έκανε μεγάλη εντύπωση, ακόμα και στους φανατικούς εχθρούς του τυράννου, για αυτό και όλος ο δήμος έκανε την Ξενοκρίτη ιέρεια της θεάς Δήμητρας.