Τζορντάνο Μπρούνο

Τζορντάνο Μπρούνο: Μία μεγάλη μορφή της ιστορίας. Κάηκε στην ανθαγορά της Ρώμης με εντολή της Ιεράς Εξέτασης ώστε να έχει έναν θάνατο που δεν θα χυθεί αίμα.

Άρθρο από την

Wikipedia:

 Ο Τζορντάνο Μπρούνο ήταν Ιταλός φιλόσοφος. Γεννήθηκε στη Νόλα της Καμπανίας. Το 1563 εισήλθε στο Τάγμα των Δομινικανών. Το 1576 κατηγορήθηκε ως αιρετικός και αναγκάσθηκε να διαφύγει για να σωθεί. Κατέφυγε σε πολλές πόλεις, όπως Φραγκφούρτη, Μαρβούργο, Λονδίνο, Οξφόρδη, Παρίσι, Λυών, Γενεύη, Γένουα καταλήγοντας στη Βενετία. Εκεί κατά τον Μάιο του 1592 κατόπιν προδοσίας από τον προσποιούμενο τον μαθητή του, Τζοβάνι Μοτσενίγκο, συνελήφθη και παραδόθηκε στην Ιερά Εξέταση.

Επειδή οι φιλοσοφικές του αντιλήψεις επί του απείρου του σύμπαντος και περί υπάρξεως και άλλων κόσμων θεωρήθηκαν αιρετικές κακοδοξίες, μεταφέρθηκε το 1593 στη Ρώμη όπου έμεινε εγκάθειρκτος για επτά χρόνια. Καθώς όμως δεν θέλησε να αποκηρύξει τις φιλοσοφικές του ιδέες, καταδικάστηκε σε αναίμακτο θάνατο δια της πυράς από την Ιερά Εξέταση της Ρώμης τον οποίο και υπέστη στις 17 Φεβρουαρίου του 1600 στην ανθαγορά της Ρώμης.

Ο Μπρούνο υποστήριζε την απειρία του Σύμπαντος, την ύπαρξη πολλαπλών κόσμων, και την ηλιοκεντρική θεωρία. Υποστήριζε πως η ενοποιός ουσία των πάντων είναι ο Θεός, αλλά αρνιόταν τη θεϊκή υπόσταση του Ιησού. Θεωρεί πως η θρησκεία είναι μέσο καθοδήγησης των αμαθών.

Από το 1584 (στο La Cena de le Ceneri), ο Μπρούνο εγκαταλείπει την κοσμολογία του Αριστοτέλη, για αυτήν του Κοπέρνικου (1543), στην οποία οι πλανήτες κινούνται γύρω από τον άξονά τους καθώς και γύρω από τον Ήλιο. Ο Μπρούνο μάλιστα πηγαίνει τη θεωρία παραπέρα, εγκαταλείποντας την ιδέα του κέντρου. "Δεν υπάρχει κανένα άστρο στο κέντρο του σύμπαντος, διότι το σύμπαν εκτείνεται προς όλες τις κατευθύνσεις με τον ίδιο τρόπο. Κάθε αστέρι είναι ένας ήλιος σαν το δικό μας, και γύρω από το καθένα από αυτά τα αστέρια περιστρέφονται άλλοι πλανήτες, αόρατοι στα μάτια μας, αλλά υπάρχουν."

"Συνεπώς, υπάρχουν αναρίθμητοι ήλιοι και άπειρος αριθμός Γαιών που περιστρέφονται γύρω από αυτούς τους ήλιους, σαν τις επτά « Γαίες », η Γη, η Σελήνη, και οι πέντε τότε γνωστοί πλανήτες: ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Άρης, ο Δίας, ο Κρόνος που βλέπουμε να περιστρέφονται γύρω από τον κοντινό μας ήλιο." (Giordano Bruno, De l'infinito universo et Mondi, 1584).

Καταδικάστηκε από την ιερά εξέταση, ικανοποιώντας έτσι την εκκλησιαστική άποψη που επιθυμούσε την συνέχεια του γεωκεντρικού κοσμολογικού μοντέλου. Η καταδικαστική απόφαση, η οποία οδήγησε τον Τζορντάνο Μπρούνο στην πυρά, εκδόθηκε από τον καρδινάλιο Ρομπέρτο Μπελλαρμίνο (Roberto Bellarmino) (1542-1621) το 1600.

 Άρθρο από την Εφημερίδα Καθημερινή του Γιώργου Βέη

Ο Βίος και Πολιτεία του Τζορντάνο Μπρούνο 

Η λεπτομερής, ενίοτε προκλητική έκθεση του βίου και η μεθοδική, στηριγμένη σε άφθονες πηγές ανάλυση της πολιτείας του «μεγάλου αιρετικού», του Τζορντάνο Μπρούνο (1548-1600) σε επτά κεφάλαια, που αντιστοιχούν στις επτά τελευταίες ημέρες του (10-16 Φεβρουαρίου) συνιστούν μια ακόμη προσφορά του Σερζ Φιλιπινί (1950) στον τομέα των μυθιστορηματικών βιογραφιών υψηλών απαιτήσεων. Η σαφώς εκλαϊκευμένη αλλά διεξοδική από πολλές πλευρές παρουσίαση της κοσμοθεωρίας του ανήσυχου, εξαιρετικά διερευνητικού και χαλκέντερου Ναπολιτάνου, ο οποίος δεν δίστασε να έρθει σε άμεση ρήξη με πανίσχυρους προτεστάντες αλλά και με τη ρωμαιοκαθολική αδιαλλαξία, για να καεί ζωντανός στο Campo de Fiori από την Ιερά Εξέταση, έπειτα από εννέα χρόνια συνεχών φυλακίσεων και τακτικών, ταπεινωτικών ανακρίσεων, οφείλει προφανώς πολλά σε δασκάλους του απαιτητικού αυτού είδους της ριζικής ανάπλασης του πραγματικού, όπως είναι η εμβριθής ελληνίστρια Μαργκερίτ Γιουρσενάρ και ο ευρηματικός σχολιαστής - φυσιοδίφης του Θωμά Ακινάτη, ο Ουμπέρτο Εκο.

Η ιστορία της φιλοσοφίας διαβάζεται δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση διασταλτικά, μυθικά, χωρίς επιζήμιες υπεκφυγές και -το κυριότερο- χωρίς κενά: ο Τζορντάνο Μπρούνο του Φιλιπινί φιλοδοξεί να είναι ένας όσο το δυνατόν περισσότερο αληθοφανής, πειστικός μάρτυρας της ελεύθερης σκέψης και της έρευνας χωρίς προκαταλήψεις, ένας αισθησιακός στοχαστής, ο θεμελιωτής του πλέον ακραίου μονισμού, για τον οποίο ο Τζέιμς Τζόις δήλωσε προσφυώς πως μας ήταν πολύ πιο χρήσιμος από τον Kαρτέσιο

Η οικονομία του έργου, που εκδόθηκε το 1990 με τίτλο «L' Homme Incedi�» (=Ο πυρπολημένος άνθρωπος) αποδίδει καρπούς. Η ανάγνωση παρακολουθεί αβίαστα ό,τι σημάδεψε την πορεία των διαλογισμών και των ιδιαζόντως τολμηρών για την εποχή τους θεωρήσεων του (Φιλίππο) Τζορντάνο Μπρούνο, ο οποίος από την ιδιαίτερη πατρίδα του «τη Νόλα ώς τη Φραγκφούρτη είχε διανύσει πέντε χιλιάδες λεύγες μέσα σε σαράντα τρία χρόνια ζωής». Ο συγγραφέας, που σπούδασε φιλοσοφία και στη συνέχεια δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου τοποθετείται σταθερά στους αντίποδες όσων δεν συμπάθησαν τον Μπρούνο, στους οποίους συγκαταλέγεται ο Γιοχάνες Kέπλερ αλλά κι ο Γαλιλαίος ή εκείνων που υπήρξαν σαφώς δριμύτεροι κατήγοροί του και μίλησαν για «έναν περιπλανώμενο ιππότη της φιλοσοφίας» (Bayle), για έναν Τζορντάνο Μπρούνο που δεν κατανοούσε επαρκώς τους θεμελιώδεις νόμους της αστρονομίας, αρεσκόμενος στις παραδοξολογίες, στις κενές περιεχομένου αλληγορίες και στα ερωτικά υπονοούμενα μιας χυδαίας ποιητικής.

«Φωτισμένος μάγος»
Ο Μπρούνο του Φιλιπινί είναι ο βαθύς γνώστης της ελληνορωμαϊκής παράδοσης, ο αρνητής του αριστοτελικού δυισμού, ο θερμός προπαγανδιστής νεοπλατωνικών και πανθεϊστικών αντιλήψεων, ο «φωτισμένος μάγος», που υπομαγνητίζει τα έργα του Ερμή του Τρισμέγιστου, αυτός που πιστεύει όχι μόνο στην κίνηση της Γης αλλά και σ' ένα άπειρο σύμπαν, κατοικημένο από νοήμονα όντα, εγκατεστημένα στα δικά τους αστέρια, ο ρηξικέλευθος φιλόσοφος που προκάλεσε τον θαυμασμό του Σπινόζα, του Χέγκελ, του Σοπενχάουερ. Ακόμα κι ο βαθύς μισογυνισμός του ανατρεπτικού στοχαστή αιτιολογείται, ενώ εξαίρεται μια επινοημένη μακροχρόνια σχέση που τον συνέδεσε με έναν διπλωμάτη ονόματι Σέσιλ. Πολλές σελίδες αφιερώνονται στη θρυλική συνάντησή του με τον αεικίνητο δραματουργό Σνίτερφιλντ, περισσότερο γνωστό ως Σαίξπηρ, ο οποίος μάλιστα τον διέσωσε σ' έναν δευτερεύοντα χαρακτήρα του, έναν ιππότη, ονόματι Μπάιρον, στο έργο του «Αγάπης αγώνας άγονος».

Το διπλό εγχείρημα του Φιλιπινί πρέπει να θεωρηθεί, γενικά, επιτυχές: εξήγησε σε ικανοποιητικό βαθμό γιατί ο Μπρούνο παρέμεινε το ένα έκτο, σχεδόν, της ζωής του στα παπικά κελιά, ενώ στοιχειοθέτησε ένα επαρκές για τις αφηγηματικές του ανάγκες κατηγορητήριο, μια και δεν έχει βρεθεί ώς τις μέρες μας ούτε ίχνος από την αυθεντική, τη μοιραία δικογραφία που έστειλε στην πυρά τον φιλόσοφο. Ο συγγραφέας αποσιωπά, δηλαδή, τις απόψεις των αυθεντιών του καθολικισμού που ακόμη και σήμερα πρεσβεύουν ότι ο Μπρούνο, βαθιά επηρεασμένος από τον Αρειο (256-331), διεκήρυττε ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός, αλλά ένας ασυνήθιστα επιτήδειος μάγος, ότι το Αγιο Πνεύμα είναι η ψυχή του κόσμου κι ότι ο Διάβολος κάποτε θα διασωθεί. Οι άφθονες σημειώσεις της μεταφράστριας, που μετέφερε άψογα στη γλώσσα μας το ενίοτε παραληρηματικό γαλλικό πρωτότυπο, επιβοηθούν ιδιαίτερα την όλη αναγνωστική απόλαυση.