Ο Εκατονταετής Πόλεμος

Εκατονταετής Πόλεμος χαρακτηρίστηκε ίσως ο μακροβιότερος πόλεμος που έγινε ποτέ μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας με πραγματική διάρκεια μεγαλύτερη των 100 ετών, από το 1337 μέχρι το 1453 (116 έτη), με πολύ μικρές διακοπές και του οποίου όμως η ιστορική σημασία υπήρξε πολλαπλή. Είναι γεγονός ότι

με αυτόν τον πόλεμο ακολουθήθηκαν νέα συστήματα τακτικής, στρατιωτικής σύνθεσης και στρατιωτικού εξοπλισμού.

Ο Εκατονταετής Πόλεμος διεξήχθη μεταξύ των βασιλικών οίκων της Γαλλίας και της Αγγλίας την τελευταία περίοδο του μεσαίωνα και διάρκησε, με μια ανακωχή 35 χρόνων, πάνω από εκατό χρόνια, από το 1337 έως το 1453.

Είχε δυναστικό, εθνικό και οικονομικό χαρακτήρα και η αφορμή του ήταν οι ταραχές για τη διαδοχή του γαλλικού θρόνου. Οι Άγγλοι πρόβαλαν απαιτήσεις και δικαιώματα πάνω στη Γαλλία.

Ο πόλεμος ξέσπασε μετά το θάνατο του Καρόλου Δ΄, βασιλιά της Γαλλίας και τελευταίου απόγονου της δυναστείας των Καπετιδών, όταν το στέμμα που περιήλθε στο Φίλιππο ΣΤ΄ Βαλουά (1328-1350) το διεκδίκησε ο Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας. Πραγματικά και οι δύο βασιλείς συγγένευαν με τη δυναστεία των Καπετιδών και πρόβαλλαν ανάλογα δικαιώματα στη διαδοχή του θρόνου. Ο Ε. π., ενώ άρχισε ως κλασικός φεουδαρχικός πόλεμος, τερματίστηκε ως πόλεμος μεταξύ εθνών.

Αν και από την αρχή φαινόταν ότι οι Γάλλοι ήταν περισσότεροι και ισχυρότεροι, παρόλα αυτά ο πόλεμος πέρασε από πολλές ταλαντεύσεις. Η αποφασιστική επιχείρηση ήταν η πολιορκία της Ορλεάνης το 1428. Ήταν η αρχή της γαλλικής νίκης. Οι Άγγλοι, που είχαν καταλάβει ένα μεγάλο μέρος του γαλλικού εδάφους, διώχθηκαν από παντού σχεδόν, εκτός απ' το Καλαί.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του πολέμου αυτού είναι ότι κατά τη διάρκειά του η Γαλλία και η Αγγλία διαμορφώθηκαν στα σύγχρονα έθνη. Η Γαλλία, αν και μεγαλύτερη και πλουσιότερη χώρα από την Αγγλία, στον πόλεμο αποδείχτηκε κατώτερη, γιατί πολεμούσε μόνο με τους ευγενείς, ενώ ο Εδουάρδος Γ΄ μετέτρεψε τη διαμάχη αυτή σε αγώνα όλου του λαού. Αργότερα όμως, όταν πήρε μέρος στον αγώνα και ο γαλλικός λαός, η υπόθεση πήρε διαφορετική τροπή. Ο πόλεμος άρχισε με σειρά από νίκες των Άγγλων. Κατέστρεψαν το γαλλικό στόλο και τα αγγλικά καράβια κυριάρχησαν σε όλη τη θάλασσα της Μάγχης. Νίκησαν στο Κρεσί, όπου για πρώτη φορά στην ιστορία χρησιμοποιήθηκαν πυροβόλα όπλα (1346), πολιόρκησαν και κυρίευσαν το Καλέ. Ο ίδιος ο βασιλιάς της Γαλλίας Ιωάννης Β΄ νικήθηκε από το Μαύρο Πρίγκιπα (γιος του βασιλιά της Αγγλίας) στο Πουατιέ (1356), αιχμαλωτίστηκε και αναγκάστηκε να υπογράψει την ταπεινωτική ειρήνη του Μπρετινί το 1360.

Η κατάσταση της Γαλλίας βελτιώθηκε αρκετά στα χρόνια του Καρόλου Ε΄ (1364-1380) και οι Άγγλοι περιορίστηκαν στην κατοχή λίγων, αλλά σπουδαίων λιμανιών. Επιδεινώθηκε όμως πάλι τα χρόνια του Καρόλου ΣΤ΄, του παράφρονα βασιλιά (1380-1422). Η μάχη του Αζανκούρ, το 1415, ήταν καταστρεπτική για τους Γάλλους. Ακολούθησε η συνθήκη του Τρουά, το 1420 και η Γαλλία δέχτηκε να περιέλθει το στέμμα της μετά το θάνατο του Καρόλου ΣΤ΄, στο βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκο Ε΄, (1413-1422).

Ωστόσο η εφαρμογή της συνθήκης δεν πραγματοποιήθηκε, γιατί ο Ερρίκος Ε΄, πέθανε πριν από τον Κάρολο ΣΤ΄, αφήνοντας διάδοχο ένα βρέφος. Στην τελευταία περίοδο του πολέμου (1429-1453) κυριάρχησε η φυσιογνωμία της Ζαν ντ` Αρκ, που αναδείχτηκε ηρωίδα, μιας απλή κοπέλας του λαού, που, με μόνο όπλο την πίστη της ανέλαβε την ηγεσία των γαλλικών στρατευμάτων, απελευθέρωσε την Ορλεάνη, έστεψε βασιλιά της Γαλλίας τον Κάρολο Ζ΄, και χάρισε με τη στρατηγική της πολλές νίκες στους Γάλλους. Ακολούθησαν ήττες των Άγγλων σε πολλές μάχες (Φορμινί 1450, Καστιγιόν 1453 κ.α.), που αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από τη Γαλλία. Από όλες τις παλιές κτήσεις τους στο γαλλικό έδαφος οι Άγγλοι διατήρησαν μόνο το Καλέ και τα νορμαδικά νησιά, ώσπου στο τέλος κατόρθωσαν να τη συλλάβουν και τη θανάτωσαν στην πυρά ως μάγισσα, ενώ ο καθολικισμός την ανακήρυξε άγια.

Ο εκατονταετής πόλεμος άρχισε σαν πόλεμος κλασικά φεουδαρχικός και τελείωσε το 1453 σαν σύρραξη εθνών. Τελείωσε χωρίς καμιά συνθήκη ειρήνης, αφήνοντας τις δύο χώρες τελείως εξαντλημένες, αν και σταθεροποίησε την εθνική συνείδηση των δύο λαών.