Για κακούργημα διώκονται Προβόπουλος και Σάλλας

Για απιστία σε βαθμό κακουργήματος σε συνδυασμό με το ν. 1608/50 “περί καταχραστών του Δημοσίου” (προβλέπει ποινή ισόβιας κάθειρξης), διώκεται ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιώργος Προβόπουλος, ενώ ως ηθικός αυτουργός στο

ίδιο αδίκημα κατηγορείται ο πρώην επικεφαλής της Τράπεζας Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας.

Σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ της Κατερίνας Κατή στο documentonews.gr, η υπόθεση αφορά κομπίνα που στήθηκε με τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων τα οποία ζημιώθηκαν με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, προς όφελος της Τράπεζας Πειραιώς.

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, η ποινική δίωξη μετά από παραγγελία του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, Παναγιώτη Αθανασίου προς τον εισαγγελέα Πρωτοδικών, στρέφεται επίσης και:

- Σε βάρος στελεχών της ΤτΕ κατά το επίδικο χρονικό διάστημα (πρώτο εξάμηνο του 2009) .

- Στελεχών της Τράπεζας Πειραιώς, ανάμεσα στα οποία είναι και ο τότε αντιπρόεδρος του ΔΣ και Διευθύνων Σύμβουλος, Θεόδωρος Πανταλάκης

- Σε βάρος του Γενικού Διευθυντή της Διεύθυνσης Διαχείρισης Διαθεσίμων και Χρηματαγορών της Τράπεζας Πειραιώς, ως αρμόδιου υπηρεσιακού στελέχους την επίμαχη περίοδο, Αθανάσιο Αρβανίτη

Η παραγγελία-φωτιά του Οικονομικού Εισαγγελέα, βασίζεται σε ενδελεχή έρευνα της επίκουρης εισαγγελέως του Τμήματος του, Ελένης Μιχαλοπούλου, ενώπιον της οποίας είχαν δώσει τις εξηγήσεις τους οι εμπλεκόμενοι και είχαν υποβάλλει και εκθέσεις των τεχνικών τους συμβούλων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο πολυσέλιδο πόρισμα της εισαγγελέως, στο οποίο περιλαμβάνεται και η σχετική πραγματογνωμοσύνη που είχε παραγγείλει, εξετάζονται αναλυτικά μια προς μια οι συναλλαγές της ΤτΕ με την Τράπεζα Πειραιώς, που κατέτειναν -σύμφωνα με το συμπέρασμα της εισαγγελέως- σε ζημία του Κοινού Κεφαλαίου (ΚΚ), το οποίο είναι ο "κουμπαράς" των ασφαλιστικών Ταμείων και το οποίο οφείλει να διαχειρίζεται προς όφελος τους.

Για περίπου 17 από τις συναλλαγές της, που δεν συνιστούν ορθή και νόμιμη διαχείριση, η ΤτΕ φέρεται ότι όχι μόνο δεν προστάτευσε τα εκατομμύρια των αποθεματικών των Ασφαλιστικών Ταμείων και τον ΝΠΔΔ ,ενώ ήταν σε θέση να γνωρίζει και τον Αρμαγγεδώνα που θα ακολουθούσε, καθώς είχε πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες και γνώση για τη οικονομική κατάσταση της χώρας πριν από οποιονδήποτε άλλον, αλλά ότι ζημίωσε και την περιουσία που διαχειρίστηκε εξυπηρετώντας την ρευστότητα της Τράπεζας Πειραιώς.

Κι αυτό συνέβη, καθώς η Τράπεζα της Ελλάδος πουλούσε για λογαριασμό του Κοινού Κεφαλαίου ομόλογα σύντομης λήξης προς την Τράπεζα Πειραιώς και αγόραζε ομόλογα από την Τράπεζα Πειραιώς μακροχρόνιας λήξης.

Το συμπέρασμα της εισαγγελικής έρευνας είναι ότι η ΤτΕ ως διαχειριστής του ΚΚ όχι μόνο παρέβη τους κανόνες διαχείρισης που έθεσε ο νόμος, η πολιτική της και οι αρχές χρηστής διαχείρισης , των χρηστών ηθών και του κοινωνικοοικονομικού σκοπού της διαχείρισης, αλλά η παράβαση αυτή έγινε κατά αντικειμενική κρίση προφανώς, πρόδηλα, κατά κατάχρηση της διαχειριστικής εξουσίας αντίθετα προς τα συμφέροντα και το σκοπό του ΚΚ.

Οι υπό περαιτέρω διερεύνηση συναλλαγές στη δευτερογενή αγορά, έγιναν όλες με την Τράπεζα Πειραιώς, χωρίς η Τράπεζα της Ελλάδος να ζητήσει προσφορά από τις υπόλοιπες τράπεζες-διαμεσολαβητές. Εξαίρεση αποτελούν οι συναλλαγές της ΤτΕ με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, αναφορικά με τίτλους που ήταν εκτός διαχείρισης του Κ.Κ. και αφορούσαν σε φυσικά πρόσωπα πελατείας της ΤτΕ, γεγονός όμως που δημιουργεί ερωτήματα αναφορικά με τη δυνατότητα ύπαρξης τέτοιων πελατειακών σχέσεων από πλευράς της Κεντρικής Τράπεζας της Ελλάδος.

Όπως μάλιστα επισημαίνεται σε σχετική πραγματογνωμοσύνη "η ΤτΕ κατά παράβαση του νομικού πλαισίου που προσδιορίζει τη διαχείριση του Κ.Κ. ζητούσε εγγράφως από την Τράπεζα Πειραιώς , στην οποία διατηρούν τραπεζικούς λογαριασμούς οι φορείς του Κ.Κ. να υπολογίζει ανά δεκαπενθήμερο -ακόμη και μονομερώς, χωρίς να αναμένει δηλαδή προηγούμενη γνωστοποίηση των φορέων του Κ.Κ. το πλεόνασμα του κάθε λογαριασμού και να το μεταφέρει στην Τράπεζα της Ελλάδος. Η ΤτΕ όμως δεν μπορεί να μεταφέρει από μόνη της κεφάλαια από τους λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου στους λογαριασμούς διαθεσίμων κεφαλαίων, αλλά μόνο κατόπιν εντολής των φορέων, οι οποίοι είναι και οι μόνοι αρμόδιοι να καθορίσουν το ύψος των διαθέσιμων κεφαλαίων τους.

Στις δε ημερομηνίες ή κοντά σε αυτές τις ημερομηνίες κατά τις οποίες η ΤτΕ διενήργησε συναλλαγές με αντισυμβαλλόμενο μέλος της Τράπεζα Πειραιώς στη δευτερογενή αγορά, υπήρχαν πρωτογενείς εκδόσεις τίτλων Ελληνικού Δημοσίου.

Πώς ευνοήθηκε η Πειραιώς

Τα παραπάνω συνέβησαν και σε μια περίοδο κατά την οποία η ΤτΕ γνώριζε ότι η άσχημη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας και το δημόσιο χρέος είχαν άμεση επίδραση στους κρατικούς τίτλους, ιδιαίτερα στα ΟΕΔ, που από τη φύση τους είναι μεσοπρόθεσμοι και βραχυπρόθεσμοι κι η εικόνα αυτή απεικονίστηκε άμεσα στις υψηλές αποδόσεις, κατά την επίδικη περίοδο, των 10ετών ΟΕΔ και στη πτωτική πορεία στις αγορές. Παρόλα αυτά προέβη στις επίδικες αγορές-πωλήσεις μόνο με την Τράπεζα Πειραιώς με αποτέλεσμα την ευνοϊκή τότε αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου της Πειραιώς, με παράλληλη όμως ζημία ή τουλάχιστον διακινδύνευση της περιουσίας του Κοινού Κεφαλαίου, δηλαδή των αποθεματικών ασφαλιστικών ταμείων και ΝΠΔΔ.

Στη συνέχεια, με το PSΙ το Κοινό Ταμείο ζημιώθηκε επιπλέον 53,5% επί του ποσού του 1,9 δισ. ευρώ, ενώ η τράπεζα Πειραιώς ωφελήθηκε αφού τα ομόλογα που αγόρασε δεν μπήκαν στο PSI.

Όπως μάλιστα λένε ειδικοί πραγματογνώμονες ακόμα κι αν δεν γινόταν το PSI, οι επίδικες συναλλαγές θα απέβαιναν επ' ωφελεία της Τράπεζας Πειραιώς γιατί τα ΟΕΔ που αγόρασε το Κοινό Κεφάλαιο είχαν μεγαλύτερο επιτοκιακό κίνδυνο ενώ τα ομόλογα που πούλησε είχαν μικρότερο. Συνεπώς στην περίπτωση που θα ανέβαινε το κόστος για το ελληνικό δημόσιο - όπως και έγινε - θα έπεφτε η τιμή του ομολόγου και το Κ.Κ. θα έχανε.

Αναφορικά με ισχυρισμό της Πειραιώς ότι στις επίδικες συναλλαγές ενήργησε ως διαμεσολαβητής, η αντίκρουση είναι ότι κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί καθώς η εκκαθάριση των συναλλαγών έγινε από το λογαριασμό του χαρτοφυλακίου της ίδιας κι ότι π.χ. κατά το χρονικό διάστημα από 5.6.2009 μέχρι και 16/6/2009 από τη συνδυαστική κατά ημέρα αγορά και ρευστοποίηση ΟΕΔ η Τράπεζα Πειραιώς κέρδισε συνολικά 40.593.000 ευρώ.

Για άλλες διαχειριστικές πράξεις πάντως δεν παραγγέλλεται η άσκηση δίωξης και αυτό το σκέλος αρχειοθετείται καθώς κατά πληροφορίες οι συγκεκριμένες αγορές ΟΕΔ και ΕΓΕΔ πραγματοποιήθηκαν εντός των άκρων ορίων των τιμών της ΗΔΑΤ (Ηλεκτρονική Δευτερογενής Αγορά Τίτλων) και αφορούν σε βραχυπρόθεσμους τίτλους και άρα δεν συνιστούν καταφανώς κακή διαχείριση της περιουσίας του Κοινού Κεφαλαίου.

Το πόρισμα - φωτιά

Ποια είναι τα στοιχεία που συνθέτουν τις ενδείξεις διάπραξης της απιστίας από την ΤτΕ:

- Διενήργησε επενδύσεις χωρίς να ακολουθήσει την προτεραιότητα που θέτει ο νόμος, να απευθύνεται πρώτα στην πρωτογενή αγορά, σε περίπτωση που υπάρχουν διαθέσιμοι τίτλοι στην δευτερογενή αγορά.

- Κατά τις διαχειριστικές πράξεις που διενήργησε στη δευτερογενή αγορά δεν ακολούθησε την αρχή της βέλτιστης εκτέλεσης των εντολών, δεν διαπραγματεύτηκε στο σύνολο της αγοράς ούτε με όλους τους διαμεσολαβητές, αλλά ούτε και τις τιμές των τίτλων.

- Δεν ενημέρωσε, ως όφειλε εκ του νόμου αλλά και εκ της θέσεως της ως διαχειριστή επ’ αμοιβή του ΚΚ, τους φορείς για τη διαχείριση του ΚΚ με αποτέλεσμα να στερήσει από τους φορείς του ΚΚ τόσο το δικαίωμα της ενημέρωσης του, όσο και το δικαίωμα να ζητήσουν από την ΤτΕ την ανάληψη συγκεκριμένων χρηματικών ποσών και μέχρι της αξίας της καταθέσεως τους στο ΚΚ και να προβούν σε εκταμίευση ποσού από τη μερίδα συμμετοχής τους. Η ενημέρωση που έδινε ήταν σχεδόν πανομοιότυπη.

Σε κάθε περίπτωση η ΤτΕ ενεργώντας υπέρ του ΚΚ και σύμφωνα με το νόμο, θα μπορούσε να απέχει προσωρινά διακριτικά από την επένδυση.

-Δεν συνάδουν με την επενδυτική πολιτική της ΤτΕ να διακρατούνται τα ομόλογα του ΚΚ μέχρι τη λήξη.

- Αντίκεινται στις κατευθύνσεις της Επιτροπής Διαχείρισης Χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού της ΤΤε για το ΚΚ για επενδύσεις κυρίως βραχυπρόθεσμου ορίζοντα.

- Αντίκεινται στην πολιτική που εφάρμοζε μέχρι τότε η ΤτΕ κατά την επένδυση και αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου του ΚΚ να υπάρχει κατά το δυνατόν ισορροπημένη κατανομή των λήξεων και τίτλων στον χρόνο ,καθόσον με τις επίδικες διαχειριστικές πράξεις δημιουργήθηκε αυξημένη συγκέντρωση ΟΕΔ λήξεως εντός του έτους 2019.

- Αντίκειται στην πολιτική που εφάρμοζε μέχρι τότε η ΤτΕ να διακρατεί τα ομόλογα μέχρι τη λήξη τους, ώστε να διασφαλίζει ότι δεν θα υπήρχαν κεφαλαιακές ζημιές για το ΚΚ .

- Οι επίμαχες συναλλαγές της ΤτΕ με την Τράπεζα Πειραιώς, τον Ιούνιο του 2009, λόγω των χαρακτηριστικών των βραχυπρόθεσμων τίτλων, θα μπορούσαν να έχουν επιπλέον αξία για τη δεύτερη χωρίς να χρειάζεται καμία γνώση για τη μεταγενέστερη αναδιάρθρωση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου.

- Η αγορά βραχυπρόθεσμων τίτλων και η πώληση μακροπρόθεσμων ίσης αξίας -όπως οι συναλλαγές της ΤτΕ με την Πειραιώς, στη δευτερογενή αγορά, την επίδικη περίοδο, από μια τράπεζα, ως επενδυτική κίνηση, ακόμα και στην περίπτωση που η ανταλλαγή γίνεται στην εύλογη /δίκαιη τιμή, οπότε δεν τίθεται θέμα η τράπεζα να κερδίσει εις βάρος των αντισυμβαλλομένων της, αποβαίνει πάντα υπέρ της τράπεζας.

Ο βραχυπρόθεσμος χαρακτήρας των χρεογράφων (ΕΓΕΔ ή ΟΕΔ στη λήξη τους που ισοδυναμουν με τα ΕΓΕΔ) χρησιμοποιείται συνήθως από επενδυτές για διαχείριση ρευστότητας.

- Στόχο είχαν, οι επίμαχες διαχειριστικές πράξεις, μέσα από την αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου του ΚΚ να επιτευχθεί αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου της Τράπεζας Πειραιώς.

- Η επιλογή από την ΤτΕ των επίδικων ΟΕΔ δεκαετούς διάρκειας για επένδυση του ΚΚ, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που ο πιστωτικός κίνδυνος του εκδότη των ΟΕΔ είναι εμφανής, λόγω των αλλεπάλληλων δυσμενών αξιολογήσεων της οικονομικής του κατάστασης, εκφεύγει όχι μόνο της οριζόμενης στο νόμο διαχείρισης του ΚΚ, όχι μόνον της πολιτικής που είχε χαράξει η ίδια η ΤτΕ, αλλά και των κανόνων της βέλτιστης εκτέλεσης της εντολής.

Η έρευνα

Η μακροχρόνια εισαγγελική έρευνα διενεργήθηκε μετά από μηνυτήριες αναφορές Ασφαλιστικών φορέων και ΝΠΔΔ, των οποίων τα διαθέσιμα αποτελούν το Κοινό Κεφάλαιο (ΚΚ) που διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος

Σύμφωνα με το εισαγγελικό δια ταύτα, προκύπτουν ενδείξεις τέλεσης από πλευράς :

Των αρμοδίων στελεχών της ΤτΕ, ως εκ του νόμου διαχειρίστριας της περιουσίας του Κ.Κ. της πράξης της από κοινού κατ’ εξακολούθηση απιστίας σχετικής με την υπηρεσία με την επιβαρυντική περίσταση του νόμου 1608/1950 περί καταχραστών του δημοσίου, από την οποία η ζημία του Κ.Κ. ανέρχεται :

- τουλάχιστον στον ποσόν των 135.00 ευρώ από τις αγορές των αποθεματικών του Κ.Κ. και

- τουλάχιστον στο ποσόν των 44.837.237 ευρώ από τις πράξεις ρευστοποίησης (πωλήσεις) των χαρτοφυλακίων του Κ.Κ. με αντίστοιχο όφελος της Τράπεζας Πειραιώς.

Των υπαιτίων μελών του ΔΣ και του αρμόδιου υπηρεσιακού στελέχους της Τράπεζας Πειραιώς για την πράξη της ηθικής αυτουργίας στην παραπάνω απιστία στην υπηρεσία από κοινού και κατ’ εξακολούθηση με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου 1 του νόμου 1608/50

πηγη