Προίκα στην Παιδεία και όχι στην Σοφία

Η Προπαγάνδα των δήθεν σε όλο της το μεγαλείο. Ο αείμνηστος Ωνάσσης για να μην αρπαχτούνε οι Έλληνες και γίνουνε ρεζίλι διεθνώς έδωσε τα 300.000 δολάρια και αυτοί τσακώντονταν εάν θα λεγόταν προίκα ή δώρο. Όλοι ένας και ένας
οι διαφωνούντες της εποχής: Μπάκατσέλος- ο πεθερός του Ευαγ. Βενιζέλου, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Μανώλης Γλέζος, και λοιποί κάτι όπως είναι σήμερα δηλαδή. Διαβάστε και κρίνετε μόνοι σας. 

Του Νίκου Παπακωνσταντίνου

«Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία!»

Έξυπνο σύνθημα, ένα σύνθημα που έγραψε Ιστορία και που κατάφερε να επιτύχει τον στόχο του, να τροφοδοτήσει μια λαϊκή αγανάκτηση και να φθείρει θεσμούς, κυβερνήσεις και πρόσωπα! Ένα σύνθημα υπερβολικό και άδικο, όπως όλα τα συνθήματα που δεν ενδιαφέρονται για την αλήθεια, αλλά μόνο για την δημιουργία εντυπώσεων. Ένα σύνθημα που το ακούμε ακόμη και σήμερα, χωρίς να γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για την πραγματικότητα της εποχής. Το μόνο που μας έχει μείνει είναι ότι «δώσαμε κι αν δώσαμε προίκα στη Σοφία!»
Είχε γίνει θεσμός να προικοδοτούνται και από το Κράτος οι βασιλοπούλες που παντρευόντουσαν. Στα 100 χρόνια της Ελληνικής Δυναστείας, προικοδοτήθηκαν άλλες πέντε βασιλοπούλες, η Σοφία ήταν η έκτη και τελευταία. Με τις αντιλήψεις της εποχής, οι κόρες του Βασιλιά, γεννημένες και μεγαλωμένες στην Ελλάδα, με τον γάμο τους που θα ήταν σίγουρα με κάποιο ξένο πρίγκιπα, θα έφευγαν για πάντα απ’ εδώ, για να ζήσουν σε μια ξένη χώρα, να λάμψουν σε μια άλλη Αυλή και γιατί όχι, ακόμα καλύτερα, να βασιλέψουν σ’ ένα άλλο Βασίλειο! Όσο καλύτερος ήταν ο γαμπρός τόσο το καλύτερο για την φήμη της Βασιλικής μας Οικογένειας, αλλά και όλης της Χώρας 

Η πρώτη βασιλοπούλα που προικοδοτήθηκε ήταν η Αλεξάνδρα, η μεγαλύτερη από τις δυο κόρες του Γεωργίου Α’ και της Όλγας. Στις αρχές του 1889 ανακοινώθηκαν οι αρραβώνες της με τον Μεγάλο Δούκα Παύλο της Ρωσίας, γιο του τσάρου Αλέξανδρου Β’. Τι τιμή και υπερηφάνεια για την Ελλάδα, η Αλεξάνδρα θα έλαμπε στα Παλάτια των τσάρων κι όλοι θα θαύμαζαν την ωραία ελληνίδα πριγκίπισσα! Η Αλεξάνδρα ήταν ιδιαίτερα αγαπητή μεταξύ του ελληνικού λαού, κυρίως λόγω της ομορφιάς της και της απλότητας της. Ο πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης νομοθέτησε την προικοδότηση της πριγκίπισσας και ήταν ο πρώτος που ξεκίνησε τον θεσμό της προικοδότησης στις βασιλοπούλες. Το ποσό ήταν 400.000 δραχμές. Δεν υπήρξαν αντιρρήσεις γι’ αυτήν την ενέργεια του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης, παρά μόνο κάποιοι σατυρικοί στίχοι του Γεωργίου Σουρή:

«Του Βασιλέως τον μισθόν αυξάνομεν ολίγον,
αλλά και εις τον Διάδοχον και εις την Αλεξάνδραν
γενναίαν προίκα δίδομεν προς χάριν των συζύγων
και λαχανόκηπον ευρύν κι οικόπεδον και μάνδραν»

Το κακό ήταν ότι η βασιλοπούλα εκείνη πέθανε στα εικοσιένα της χρόνια, φέρνοντας στον κόσμο τον Δημήτριο, το δεύτερο παιδί της.

Η δεύτερη βασιλοπούλα που προικοδοτήθηκε ήταν η Μαρία η μικρότερη από τις δύο κόρες του Γεωργίου Α’ και της Όλγας. Παντρεύτηκε στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου, στο Φρούριο της Κέρκυρας, την άνοιξη του 1900, τον Μεγάλο Δούκα Γεώργιο Μιχαήλοβιτς της Ρωσίας. Προικοδοτήθηκε τότε από το Κράτος με 400.000 δραχμές, όπως και η αδερφή της.

Από τις κόρες του Κωνσταντίνου και της Σοφίας, η Ελένη παντρεύτηκε τον Μάρτιο του 1921 τον διάδοχο Καρόλ της Ρουμανίας και πήρε κρατική προίκα 1.025.600 δραχμές, (επί βασιλείας του πατέρα της), η Ειρήνη παντρεύτηκε τον Ιούλιο του 1939 τον Αιμόνε, δούκα του Σπολέτο και πήρε κρατική προίκα 5.488.220 δραχμές, (επί βασιλείας του αδερφού της Γεωργίου Β’) και η Αικατερίνη παντρεύτηκε τον Απρίλιο του 1947 τον άγγλο ταγματάρχη Ρίτσαρντ Μπράντραμ και πήρε επίσης κρατική προίκα (επί βασιλείας του αδερφού της Παύλου).


Στην φωτογραφία οι τρεις πριγκίπισσες έχουν στη μέση τον πρωτεξάδερφό τους Μεγάλο Δούκα Δημήτριο της Ρωσίας, τον γιο της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας. Ούτε οι πριγκίπισσες γνώρισαν ποτέ την θεία τους, ούτε ο Δημήτριος την μητέρα του!

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1961 αναγγέλθηκαν επίσημα οι αρραβώνες της πριγκίπισσας Σοφίας με τον ισπανό πρίγκιπα Χουάν-Κάρλος. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής έστειλε στους Βασιλείς, στη Λωζάννη, το ακόλουθο συγχαρητήριο τηλεγράφημα:

«Εξ ονόματος της Βασιλικής Κυβερνήσεως και εμού προσωπικώς, παρακαλώ δεχθήτε τα πλέον ειλικρινή συγχαρητήρια δια το ευτυχές γεγονός των αρραβώνων της λαοφιλούς βασιλόπαιδος Σοφίας. Εγκάρδιοι είναι αι ευχαί όλων ημών δια την ευτυχίαν της».
Το θέμα της προικοδότησης της Σοφίας δεν τέθηκε ούτε από τον Βασιλιά Παύλο, ούτε, πολύ περισσότερο, από την Βασίλισσα Φρειδερίκη. Η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός θεώρησαν σωστό να συνεχίσουν και να μη διακόψουν ένα θεσμό που είχε κιόλας ζωή 73 χρόνια! Η περήφανη Ελλάδα και ο φιλότιμος ελληνικός λαός είχαν προσφέρει την συμβολή τους στην προίκα των πριγκιπισσών από τα δύσκολα χρόνια της πτώχευσης επί Τρικούπη, μέχρι και τα δύσκολα χρόνια μετά τον τελευταίο πόλεμο και την κατοχή. Αυτή η ευλογημένη χώρα, πάντα δύσκολα περνούσε και περνάει!
Δυστυχώς βρισκόμαστε στην μέση πρωτοφανούς πολιτικής κρίσης και κρίσης θεσμών και το θέμα της προικοδότησης της Σοφίας θα γίνει αντικείμενο άγριας εκμετάλλευσης.
 Στις 29 Οκτωβρίου 1961 είχαν γίνει εκλογές τις οποίες κέρδισε η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή και έχασε η νεοσύστατη Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου. Η αντιπολίτευση (ΕΚ και ΕΔΑ) θεωρούν το αποτέλεσμα των εκλογών «προϊόν βίας και νοθείας», κηρύσσουν τον Ανένδοτο Αγώνα, δεν αναγνωρίζουν την κυβέρνηση, και αρνούνται κάθε επαφή με τον Βασιλέα, τον Ρυθμιστή του Πολιτεύματος! Στις 4 Δεκεμβρίου 1961 που ο Βασιλιάς Παύλος εκφωνεί τον λόγο του στην εναρκτήρια τελετή της νέας Βουλής, τα μισά έδρανα απέναντί του είναι άδεια! Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης απέχουν. Τον ίδιο μήνα, οι ηγέτες της Ένωσης Κέντρου θα αρνηθούν να παραστούν στις γιορτές και να ευχηθούν στον Βασιλιά για τα 60 του χρόνια. Και τον Μάϊο του 1962 κανένας τους δεν θα παραστεί στους γάμους της κόρης του!
Η απόφαση της κυβέρνησης να προικοδοτήσει την Σοφία είναι μια χρυσή ευκαιρία όξυνσης και αντιπαράθεσης. Άσπρο η κυβέρνηση; Μαύρο η αντιπολιτευση!
Η συζήτηση στη Βουλή για το σχέδιο νόμου «περί προικός της βασιλόπαιδος Σοφίας» άρχισε στις 14 Μαρτίου 1962.

Η Βασιλική Οικογένεια, για τελευταία φορά όλα τα μέλη της μαζί, βρισκότανε σε περιοδεία στη Στερεά Ελλάδα. Οι φωτογραφίες μας είναι στις 13 Μαρτίου 1962 στην Λαμία.

Στην πρώτη φωτογραφία, στην πλατεία Ελευθερίας, ο Βασιλεύς Παύλος και ο διάδοχος Κωνσταντίνος χαιρετούν ενώ ανακρούεται ο Εθνικός Ύμνος. Στην δεύτερη φωτογραφία η πριγκίπισσα Σοφία και πίσω της η πριγκίπισσα Ειρήνη χαιρετούν τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου της πόλης. Η Σοφία κρατά ένα μπουκέτο λουλούδια που μια Λαμιώτισσα έκοψε από τον κήπο της και της τα προσέφερε με όλη της την καρδιά μαζί με τις ευχές της για ευτυχία στην καινούργια της ζωή. 

Την επομένη, 14 Μαρτίου, κι ενώ στην Βουλή άρχιζε η συζήτηση για το νομοσχέδιο για την προίκα της, η πριγκίπισσα Σοφία συνέχισε μόνη της την περιοδεία σε ορισμένα χωριά της περιοχής. Η φωτογραφία μας είναι στον Άγιο Γεώργιο της Φθιώτιδας, δίπλα στον Σπερχειό ποταμό, στους πρόποδες του Βελουχιού. Δεν είναι φωτογραφία από τα μεγάλα Φωτογραφικά Πρακτορεία των Αθηνών, είναι φωτογραφία από τον φωτογράφο του χωριού! Η πριγκίπισσα ακούει με μεγάλη προσοχή τα θερμά λόγια με τα οποία την καλωσορίζει ο δάσκαλος Γιάννης Μακρής. Δίπλα του ο πρόεδρος της κοινότητας Βασίλης Καραγεώργος. Είναι από τις φωτογραφίες που φύλαξαν οι ίδιοι, μετά τα παιδιά τους και τώρα τα εγγόνια τους: «Ο παππούς με την πριγκίπισσα!»

Οι συζητήσεις στη Βουλή για το σχέδιο νόμου «περί προικός της βασιλόπαιδος Σοφίας» ήταν έντονες και κράτησαν τρεις μέρες.

Η Ένωση Κέντρου, μη επιθυμώντας να μειώσει ανοικτά τον Βασιλιά και την κόρη του, ξεσπάθωσε κατά του θεσμού της προίκας γενικά.
Ο εισηγητής της μειοψηφίας, Γ. Μπακατσέλος χαρακτηρίζει την προίκα ως θεσμό αναχρονιστικό, ο οποίος υποβιβάζει τη γυναίκα, και προτείνει τη χορήγηση γαμήλιου δώρου. Με την ίδια άποψη τάσσεται και ο Κ.Μητσοτάκης, ενώ ο αρχηγός της ΕΚ, Γ.Παπανδρέου, μεταξύ άλλων λέγει:
«Κατά την ιδικήν μας γνώμην, η οποία σήμερον αποτελεί και συνείδησιν του πολιτισμένου κόσμου, η προιξ είναι θεσμός βάρβαρος. Είναι μορφή σωματεμπορίας. Και υποστηρίζομεν ότι αποτελεί θέμα στοιχειώδους πολιτισμού εις εποχήν, η οποία καθιέρωσε την ισότητα των φύλων, να επιζή ο βάρβαρος θεσμός. Δεν δεχόμεθα να διαπιστωθή ότι, ενώ εις ολόκληρον τον πολιτισμένον κόσμον έχει καταργηθή ο θεσμός της προικός, εν τούτοις εις την Ελλάδα, εις την πατρίδα του αληθούς ανθρωπισμού, επιζή. Αντιθέτως, η παροχή γαμηλίου δώρου είναι πράξις αβρότητος, είναι δείγμα πολιτισμού. Αυτό είναι θέμα αρχής.
Δεύτερον, επιθυμούμεν να δηλώσωμεν ότι ουδέποτε η άποψις μας δύναται να έχη την έννοιαν προσβολής προς την βασιλόπαιδα. Είναι εκτός ημών οιαδήποτε πρόθεσις προσβολής. Ευγενείς άνθρωποι δεν προσβάλλουν. Και η ΕΚ αποτελείται από ευγενείς ανθρώπους».
Ωραία λόγια, θα έλεγα ακόμη σωστά λόγια. Πόσο όμως τα πίστευαν αυτοί που τα έλεγαν; Στην Ελλάδα του 1962, όταν τα αγόρια της οικογένειας ξενιτευόντουσαν όχι για να φτιάξουν την ζωή τους, αλλά για να μαζέψουν τις απαραίτητες προίκες να παντρέψουν τις αδερφές τους, πόσοι πίστευαν στην κατάργηση του θεσμού της προίκας; Θα μου πείτε, από κάπου πρέπει ν’ αρχίσουν όλες οι αλλαγές. Από την προικοδότηση της Σοφίας; Σίγουρα αυτοί που υποστήριζαν στη Βουλή την κατάργηση του θεσμού της προίκας δεν το πίστευαν, απλά δημαγωγούσαν για αντιπολιτευτικούς λόγους. Ο Γ. Μπακατσέλος φρόντιζε να συγκεντρώσει για την κόρη του μια σημαντική προίκα ώστε να εξασφαλίσει για γαμπρό του τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Όσο για τον Γεώργιο Παπανδρέου, εκείνη περίπου την εποχή, συντάσσει την διαθήκη του. Το σπίτι του στο Καστρί, το σημαντικότερο περιουσιακό του στοιχείο, δεν το αφήνει στους γιους του Ανδρέα και Γιώργο, ούτε στα τέσσερα εγγόνια του. Το αφήνει προίκα στην μόνη εγγονή του, την Σοφία Παπανδρέου, προκειμένου να της εξασφαλίσει ένα καλό γαμπρό!

Η θέση της Αριστεράς ήταν απροκάλυπτα αντιβασιλική. Ο εκπρόσωπος της ΕΔΑ, Ι. Παπαδημητρίου υποστήριξε ότι είναι απαράδεκτη πρόκληση να δίνει η Κυβέρνηση προίκα στον Δον Χουάν Κάρλος και συγχρόνως να δηλώνει ότι δεν αναπροσαρμόζει το μισθολόγιο. Παράλληλα με το θεσμό της προίκας, ο Ι. Παπαδημητρίου πρότεινε και την κατάργηση και όλων των βασιλικών ιδρυμάτων.

Στην αγόρευσή του, ο Σπύρος Θεοτόκης, υπουργός των Οικονομικών και εισηγητής του νομοσχεδίου επισημαίνει ότι αποτελεί σφάλμα ο συσχετισμός του θεσμού της προίκας με το ειδικό θέμα της υφής του νομοσχεδίου, αναφέρεται στο προηγούμενο της προικοδοτήσεως πέντε πριγκιπισσών, από το 1889, και υπογραμμίζει ότι το έθιμο δεν δημιουργήθηκε μόνο για λόγους υπερηφάνειας και ευθιξίας του ελληνικού λαού, αλλά και γιατί το ελληνικό Στέμμα δεν έχει περιουσία αξιόλογη και δεν μπορεί να αναλάβει το βάρος της προικοδοτήσεως. Στην συνέχεια αναφέρει ότι το ποσό της επιβαρύνσεως είναι περιορισμένο και οπωσδήποτε μικρότερο από τις προηγούμενες περιπτώσεις και συνεχίζει με την παρατήρηση ότι «και η ΕΚ αν ευρίσκετο εις την αρχήν, το ίδιον θα έπραττε». Καταλήγει δε επισημαίνοντας ότι εάν γίνει τώρα, για την πριγκίπισσα Σοφία, διακοπή του εθίμου, αυτό μπορεί να θεωρηθεί αρνητικό για το πρόσωπό της, ενώ ίσως στο μέλλον την περιμένουν υψηλά καθήκοντα στην καινούργια πατριδα της!

Η δαπάνη που θα βαρύνει τον προϋπολογισμό ανέρχεται σε 9.000.000 δραχμές (300.000 δολλάρια)
Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε δια βοής στις 16 Μαρτίου 1962. Η ΕΚ απέσχε από την ψηφοφορία.

Τις μέρες εκείνες διαδραματιζόταν κι ένα παρασκήνιο με πρωταγωνιστή τον Αριστοτέλη Ωνάση. Ήταν άγνωστο για χρόνια, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έχει δημοσιεύσει τις σχετικές επιστολές στο «Αρχείο» του, νομίζω όμως ότι δεν έχει δοθεί η προσοχή και η δημοσιότητα που πρέπει.

Με αφορμή τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης για την προικοδότηση της Σοφίας και το σχετικό θόρυβο που δημιουργήθηκε γύρω από το θέμα και στο εξωτερικό, ο επιχειρηματίας Α. Ωνάσης θα αποστείλει, στις 8 Μαρτίου, προς τον Κ.Καραμανλη, την ακόλουθη επιστολή:

«Αγαπητέ πρόεδρε,
Σας εσωκλείω επιταγήν τριακοσίων χιλιάδων δολλαρίων εις διαταγήν της Τραπέζης της Ελλάδος, με την κάτωθι σκέψιν και επιθυμίαν: Αν σας αρέσει, κάμνετε χρήσιν, αν όχι, μου επιστρέφετε την επιταγήν και με συγχωρείτε δια την ενόχλησιν.
Πρόκειται για το ζήτημα της πριγκιπικής προικός. Δια να αποφευχθούν περαιτέρω δυσάρεσται συζητήσεις στην Βουλήν και στον τύπον με την λυπηράν αντανάκλασιν στην βασιλικήν οικογένειαν, προτείνω να δωρήσω μέσω ημών στο Δημόσιο ανωνύμως το υπό συζήτησιν ποσόν, και έτσι αποστομώνονται όλοι και τερματίζεται η πολιτική εκμετάλλευσις του θέματος αυτού.
Εφρόντισα να γίνη η επιταγή εις τρόπον που να εξασφαλίζεται η ανωνυμία του δωρητού».
Ο Κ. Καραμανλής δεν αποδέχτηκε την προσφορά και ευχαρίστησε τον Α. Ωνάση με την ακόλουθη επιστολή:
«Αγαπητέ κ. Ωνάση,
Σε συγχαίρω δια την χειρονομίαν σου, η οποία είναι πράγματι συγκινητική. Η μικρολόγος συζήτησις, η οποία διεξάγεται γύρω από το θέμα της προικοδοτήσεως της πριγκιπίσσης, ήτο φυσικόν να θίξη την εθνικήν μας φιλοτιμίαν.
Παρ’ όλον ότι εκτιμώ την προσφοράν σου, δεν δύναμαι να την αποδεχθώ δια λόγους αρχής. Είναι ανάγκη να μάθη κάποτε ο λαός μας να ακούη την αλήθειαν και να αντιδρά κατά της δημαγωγίας. Διότι θα απετέλει σφάλμα με δυσαρέστους συνεπείας, εάν η Κυβέρνησις, φοβουμένη τον θόρυβον της αγοράς εγκατέλειπεν μέτρα τα οποία θεωρεί ορθά και τίμια. Ούτε είναι σωστόν να υποκύψη εις τας ωμάς εκβιάσεις της αντιπολιτεύσεως, η επικράτησις των οποίων θα οδηγήσει θάττον ή βράδιον εις την κατάλυσιν του πολιτεύματος ή την αναρχίαν.
Σε παρακαλώ να μου γνωρίσεις εις ποιον να παραδώσω την επιταγή».

Πράγματι, τρεις ημέρες αργότερα, ο Καραμανλής παρέδωσε την υπ’ αριθμ. 76735 επιταγή στον αντιπρόσωπο του Ωνάση, Μ. Τόμπρα.

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήταν καλεσμένος και παρέστη στους πριγκιπικους γάμους στη Μητρόπολη Αθηνών. Το δώρο του στη νύφη ήταν γουναρικά ζιμπελίνα! Λίγα χρόνια μετά, η Σοφία αποφάσισε να μη ξαναφορέσει γουναρικά κι έτσι το πολύτιμο δώρο του Ωνάση χρησιμοποιήθηκε πολύ λίγο. Στην φωτογραφία μας τον βλέπουμε αριστερά, στα σκαλιά της Μητρόπολης, δίπλα του είναι ο Υπουργός Οικονομικών Σπύρος Θεοτόκης και αμέσως μετά ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Ξενοφών Ζολώτας. Ο Ωνάσης ήταν μόνος του. Το 1962 ήταν με την Μαρία Κάλλας, με τα ήθη όμως της εποχής δεν ήταν δυνατόν να προσκληθεί κι εκείνη χωρίς να είναι νόμιμη σύζυγος. Αντιθέτως ήταν καλεσμένη η πρώην σύζυγός του Τίνα Λιβανού, με τον τότε σύζυγό της, τον μαρκήσιο του Μπλάντφορντ. Στην παρακάτω φωτογραφία την βλέπουμε την προπαραμονή του γάμου να προσέρχεται στην «Μεγαλη Βρετανία», από την είσοδο της οδού Πανεπιστημίου, στο κεφάτο πάρτυ που έδωσε ο διάδοχος Κωνσταντίνος προς τιμήν των γάμων της αδερφής του. 

Θα κλείσουμε το κεφάλαιο Ωνάσης με μια φωτογραφία μεταγενέστερη από την εποχή που περιγράφουμε. Εμφανίζει τον Αριστοτέλη Ωνάση να χαιρετά τον Βασιλιά Κωνσταντίνο και την Βασίλισσα Άννα-Μαρία.


Το σύνθημα «Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία» ακουγόταν συχνά στις διάφορες φοιτητικές συγκεντρώσεις. Η διεκδίκηση πόρων για την Παιδεία είναι απόλυτα κατανοητή διεκδίκηση, και η χρηματοδότηση της Παιδείας  είναι η καλύτερη επένδυση για το μέλλον της χώρας και του λαού της. Δεν ισχύει όμως αυτό που αφήνουν να φανεί οι εμπνευστές του συνθήματος: προίκα θα πάρει ή η Σοφία ή η Παιδεία, κι εφ’ όσον την πήρε η Σοφία η Παιδεία έμεινε χωρίς προίκα, χωρίς χρηματοδότηση!

Μέχρι και σήμερα, ο μύθος για την «μεγάλη προίκα»που η Ελλάδα έδωσε στη Σοφία, καλά κρατεί. Ο σκιτσογράφος της «Καθημερινής» Ανδρέας Πετρουλάκης, με ωραία σατιρική διάθεση, εμφανίζει τον Μανώλη Γλέζο, που την εποχή εκείνη διεκδικούσε τα πάντα, να εμφανίζεται στον Χουάν-Κάρλος και να του ζητά πίσω την προίκα της Σοφίας!

Πηγή