Την πρώτη κατοικία αγγίζουν οι αλλαγές στον νόμο Κατσέλη

Της Νένας Μαλλιάρα

Το ζήτημα της προστασίας της πρώτης κατοικίας, που αποτελεί "σημαία" και ταυτόχρονα μεγάλο πονοκέφαλο για την κυβέρνηση, φέρνει σύντομα στο προσκήνιο η έναρξη της συντονισμένης δράσης των τραπεζών έναντι των δανειοληπτών του νόμου Κατσέλη.

Ενώ στην Αθήνα βρίσκονται ήδη στελέχη του SSM για την έναρξη του διαλόγου με τις τράπεζες επί

της στοχοθεσίας που έχουν υποβάλει για τη μείωση των NPEs/NPLs και τη στρατηγική που θα ακολουθήσουν για να την επιτύχουν, οι τράπεζες επιδιώκουν να δώσουν σαφή μηνύματα στον επόπτη ότι αναλαμβάνουν άμεση δράση.

Στο πλαίσιο αυτό, και μία εβδομάδα πριν τα τραπεζικά θέματα επανέλθουν στο προσκήνιο με την άφιξη των τεχνικών κλιμακίων μετα-μνημονιακής συνδρομής/εποπτείας, οι τράπεζες εγκαινιάζουν τη Δευτέρα τη μαζική "εκκαθάριση" των περιπτώσεων του νόμου Κατσέλη.

Πρόκειται για "επιχείρηση-κλειδί" για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς στοχεύει στη "διύλιση" των περιπτώσεων στρατηγικών κακοπληρωτών, ένα θέμα στο οποίο "θεσμοί" και εποπτικές Αρχές αποδίδουν μεγάλη σημασία.

Ήδη οι τράπεζες έχουν απευθυνθεί μεμονωμένα σε δανειολήπτες του ν. Κατσέλη, στο πλαίσιο της άρσης του τραπεζικού απορρήτου τους που ισχύει από τις 15 Σεπτεμβρίου. Στον έναν μήνα που έχει μεσολαβήσει, περίπου 2.000 δανειολήπτες του νόμου έχουν παραιτηθεί από αυτόν και, όπως εκτιμούν οι τράπεζες, σταδιακά θα αποδειχθεί ότι περίπου 1 στους 4 οφειλέτες του νόμου ανήκει στην κατηγορία των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Ταυτόχρονα και αναπόφευκτα, η προστασία της πρώτης κατοικίας –ως κεντρικό σημείο του πλαισίου προστασίας του νόμου Κατσέλη– θα έρθει στο προσκήνιο και θα τεθεί επί τάπητος στις επαφές που θα έχει η κυβέρνηση με τα τεχνικά κλιμάκια για τις τράπεζες. To διατραπεζικό σχέδιο Όπως έχει αποκαλύψει το "Κ", οι τράπεζες θα δράσουν με "κοινό μέτωπο" έναντι των οφειλετών που υπάγονται στον νόμο Κατσέλη.

Ενεργοποιώντας την απόφασή τους αυτή, ξεκινούν από τη Δευτέρα να απευθύνονται μαζικά στους δανειολήπτες που έχουν υποβάλει αίτηση υπαγωγής στον νόμο, με ενιαίες αντιπροτάσεις για την παραίτησή τους από αυτόν. Οι αντιπροτάσεις αυτές θα προσφέρουν στους δανειολήπτες του νόμου Κατσέλη ρυθμίσεις των δανείων τους, με "κούρεμα" αντίστοιχο αυτού που θα λάμβαναν από το δικαστήριο κατά την εκδίκαση της αίτησής τους.

Το "κούρεμα" θα προσδιορίζεται με βάση τη συνολική περιουσία του οφειλέτη και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης και στο εναπομείναν ποσό της οφειλής θα ρυθμίζονται το ύψος της δόσης και η διάρκεια αποπληρωμής. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό των τραπεζών, στους οφειλέτες καταναλωτικών δανείων με έκθεση σε περισσότερες από μία τράπεζες θα παρέχονται κοινές λύσεις μέσω ειδικής πλατφόρμας.

Τους οφειλέτες στεγαστικών δανείων η κάθε τράπεζα θα τους χειρίζεται ατομικά (πρόκειται για 100.000 στεγαστικά δάνεια και 20.000 καταναλωτικά, ενώ εκτός του διατραπεζικού σχεδίου βρίσκονται περίπου 8.000 επαγγελματικά δάνεια που είναι επίσης ενταγμένα στον ν. Κατσέλη). Όλες οι λύσεις θα κατατείνουν στη ρύθμιση που θα λάμβανε ο οφειλέτης από το δικαστήριο και, εξ αυτού του λόγου, δεν θα μπορεί να γίνει καμία περαιτέρω διαπραγμάτευση με την τράπεζα. Όπως έχει γράψει το "Κ", το ύψος του "κουρέματος" που θα προσφέρουν οι τράπεζες θα κινείται στο 40%-50% στα στεγαστικά δάνεια και 80% στα καταναλωτικά.

Το διατραπεζικό σχέδιο, το οποίο οι τράπεζες έχουν επεξεργαστεί σε συνεργασία με τον "Τειρεσία" και την PwC, στοχεύει στην "εκκαθάριση" ενός προβληματικού δανειακού χαρτοφυλακίου ύψους 18 δισ. ευρώ, όσο δηλαδή είναι το ύψος των δανείων που έχουν υπαχθεί στον νόμο Κατσέλη. Σημειώνεται ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που τελεί υπό καθεστώς αίτησης για νομική προστασία παραμένει αξιοσημείωτο.

Με στοιχεία τέλους α' εξαμήνου 2018, στο σύνολο των χαρτοφυλακίων, το 14,4% των μη εξυπηρετούμενων δανείων τελεί υπό καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία, σε σύγκριση με 13,7% τον Μάρτιο του 2018. Το σημαντικό δεν είναι η αύξηση που εμφανίζεται στο ποσοστό, καθώς αυτή οφείλεται ουσιαστικά στη μείωση του συνολικού ύψους των δανείων, αλλά το γεγονός ότι στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο το ποσοστό υπαγωγής σε νομική προστασία φτάνει το 30%. Δηλαδή 3 στα 10 στεγαστικά δάνεια είναι "υπόθεση" του νόμου Κατσέλη.

Ο "πονοκέφαλος" για την πρώτη κατοικία

Το στοιχείο αυτό, εν όψει της 31ης Δεκεμβρίου 2018, που ορίζει τη λήξη ισχύος της προστασίας της πρώτης κατοικίας από τον νόμο Κατσέλη, αποτελεί μεγάλο πονοκέφαλο για την κυβέρνηση. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες του "Κ", από πλευράς κυβέρνησης έχει ζητηθεί η θέση των τραπεζών έναντι της προοπτικής να ζητηθεί από τους "θεσμούς" παράταση της ισχύος του νόμου Κατσέλη.

Οι τράπεζες δεν έχουν φέρει αντίρρηση στην προοπτική παράτασης του νόμου, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα μειωθούν σημαντικά οι αξίες που θα προστατεύονται. Αυτές οριοθετήθηκαν από τις τράπεζες κάτω των 100.000 ευρώ, αφού στα επίπεδα αυτά κινούνται πλέον οι πραγματικές εμπορικές αξίες των στεγαστικών δανείων που δεν εξυπηρετούνται. Όπως είχε αποκαλύψει τον Αύγουστο το "Κ", προαναγγέλλοντας τις πιέσεις από πλευράς "θεσμών" για τη διενέργεια πλειστηριασμών κάτω από το όριο των 150.000 ευρώ που έχουν θέσει ατύπως οι τράπεζες ως πήχη προστασίας, ο μεγάλος όγκος των ακινήτων αφορά δανειακά υπόλοιπα από 70.000 έως 150.000 ευρώ.

Πιο συγκεκριμένα, η μεγάλη μάζα για τα στεγαστικά δάνεια που δόθηκαν την εποχή από το 2005 έως και το 2009 κινείται στα 100.000 ευρώ. Σήμερα το ποσό για το μέσο στεγαστικό δάνειο έχει πέσει στα 70.000-75.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι μέχρι 31/12/2018 οι διατάξεις του νόμου Σταθάκη (του (αναθεωρημένου ν. 3869/2010 ή ν. Κατσέλη) προστατεύουν την πρώτη κατοικία εφόσον η αντικειμενική της αξία δεν υπερβαίνει τα 180.000 ευρώ για έναν ενήλικα (ποσό που προσαυξάνεται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη σε 220.000 ευρώ για ζευγάρι, 240.000 ευρώ για οικογένεια με ένα τέκνο, 260.000 ευρώ για οικογένεια με δύο τέκνα και 280.000 ευρώ για οικογένεια με τρία τέκνα).

www.capital.gr