Τα οικονομικά των Αθηνών- Τα έσοδα.

ΤΑ ΕΣΟΔΑ του αθηναϊκού κράτους διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τακτικά και έκτακτα. Τα τακτικά, που ονομάζονται καταβολαί, προέρχονται από τις εξής πηγές:

α. Από τα μεταλλεία της Θράκης, της Θάσου και κυρίως του Λαυρίου.

β. Από της μισθώσεις δημοσίων γαίων σε ιδιώτες.

γ. Από τους τελωνειακούς δασμούς, που οι κυριότεροι ήσαν: η πεντηκοστή, φόρος 2% επί της αξίας των εισαγόμενων και εξαγόμενων εμπορευμάτων από το λιμάνι του Πειραιά, το επώνιον, επί της αξίας των πωλούμενων εμπορευμάτων και το διαπύλιον επίτων εισαγόμενων στην Αγορά.

δ. Από τα πρόστιμα των δικών και το μετοίκιο (φόρος που ήσαν κατ΄έτος υποχρεωμένοι να καταβάλλουν οι εγκατεστημένοι ξένοι στην Αθήνα).

ε. Από τις εισφορές των συμμάχων. Το ποσό των εισφορών έφτανε ετησίως μέχρι τα 600 έως 1250 τάλαντα.

Τα έκτατα έσοδα, που λέγονταν προσκταβλήματα ήσαν:

α. Εισφορές πλουσίων, τις οποίες καθόριζε η Εκκλησία του δήμου σε έκτακτες στιγμές για την κάλυψη των αναγκών του δημοσίου.

β. Η επιδόση, δηλαδή η εθελοντική προσφορά των πολιτών, όταν τι κράτος βρισκόταν σε δύσκολη κατάσταση.

Τέλος, οι πλούσιοι επιβαρύνονταν με τα έξοδα των λειτουργιών. Την πολιτεία επιβάρυναν τα θεωρικά και η αποζημίωση των αδυνάτων(αναπήρων και γενικά ανικάνων προς εργασία) Η αθηναϊκή δημοκρατία είναι η πρώτη πολιτεία με οργανωμένη κοινωνική πρόνοια. Το 378 π.Χ., επί άρχοντος Ναυσινίκου εισήχθη νέος τρόπος για την είσπραξη των εισφορών. Οι πολίτες χωρίσθηκαν ως προς αυτές, σε συμμορίες (ουδεμία σχέση με τη σύγχρονη σημασία του όρου), ανάλογα με την περιουσία τους. Συμμορία σε πρώτη σημασία σημαίνει εταιρία. Στην Αθήνα συμμορία λεγόταν κάθε τάξη που κατέβαλλε εισφορές σε έκτακτες περιστάσεις. Οι 1.200 πλουσιότεροι πολίτες χωρίζονταν σε 20 συμμορίες, δύο από κάθε φυλή. Η συμμορία περιελάμβανε 60 μέλη. Ο κατάλογος των μελών βρισκόταν στα χέρια του πλουσιότερου (ηγεμών) κάθε συμμορίας. Η πρώτη συμμορία περιελάμβανε τους πλουσιότερους πολίτες, που μετά το 362π.Χ. όφειλαν να προκαταβάλλουν αυτοί όλοι την εισφορά, την οποία ακολούθως εισέπρατταν από τα λοιπά μέλη. Η προκαταβολή λεγόταν προεισφορά. Όπως παρατηρούμε, στην Αθήνα δεν υπήρχε μορφή άμεσης φορολογίας, και αυτό διευκόλυνε όλα τα κοινωνικά στρώματα, ιδίως τα οικονομικώς ασθενέστερα. <<Οι πολίτες της πόλης ήταν σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένοι από κάθε μορφής άμεση φορολογία. Ιδιαίτερα η έγγεια ιδιοκτησία-που περιοριζόταν νομικά στους πολίτες- δεν συνεπαγόταν καμιά φορολογική επιβάρυνση, πράγμα που στάθηκε μια αποφασιστική προϋπόθεση για την αυτονομία των αγροτών μέσα στην πόλη>> (Πέρυ Αντερσον:οπ.π.σ.47). Iστορία των Αρχαίων Αθηνών. Τόμος Ά. Σαράντος Ι. Καργάκος.