Τα οικονομικά των Αθηνών- Τα έξοδα.

ΤΑ ΕΞΟΔΑ(δαπάνες), όπως και τα έσοδα χωρίζονται σε τακτικά και έκτακτα. Τα τακτικά έξοδα των Αθηνών περιελάμβαναν τις αμοιβές των βουλευτών, των δικαστών, των δημοσίων υπαλλήλων και των πολιτών που συμμετείχαν στην Εκκλησία του δήμου. Στα τακτικά έξοδα πρέπει να προστεθούν και τα θεωρικά, δηλαδή η οικονομική ενίσχυση που ελάμβανε ο πολίτης για να παρακολουθήσει τις δημόσιες εορτές, κυρίως τις θεατρικές παραστάσεις. Η αποζημίωση συνίστατο σε δύο οβολούς την ημέρα(Γκόου-Ρέινακ, οπ.π.σ.179). Η καθιέρωση των θεωρικών άρχισε επί Περικλέους και αφορούσε μόνο στις δύο μεγάλες εορτές του έτους που δεν ήσαν λίγες. Άλλα έξοδα απαιτούνταν για την οργάνωση των εορτών, για την τέλεση θυσιών, για αποστολή πρεσβειών, για την κατασκευή ή επισκευή κτηρίων, ναών ή άλλων έργων κοινής ωφελείας(ύδρευση, αποχέτευση και λοιπά). Ο στρατός και ο στόλος, ακόμη και σε περιόδους ειρήνης, απορροφούσαν τεράστια ποσά από τα τακτικά έξοδα. Επειδή στην Αθήνα υπήρχε οργανωμένη κοινωνική πρόνοια, που συνιστά μία από τις σημαντικότερες κατακτήσεις της αθηναϊκής δημοκρατίας, πρέπει στα τακτικά έξοδα να προστεθούν και οι δαπάνες για την συντήρηση των ορφανών, των αναπήρων(αδυνάτων), καθώς και η διανομή σίτου στους πτωχότερους πολίτες. Τα έξοδα βεβαίως αυξάνονται κατακόρυφα, σε περίπτωση απροβλέπτων καταστάσεων (θεομηνιών) ή πολέμου. Αρκεί να λεχθεί τούτο: κατά τα τρία πρώτα έτη του Πελοποννησιακού Πολέμου για τις ανάγκες του πολέμου διατέθηκαν 7.400 τάλαντα, όταν η ετήσια είσπραξη φόρων από τις συμμαχικές πόλεις ανερχόταν στα 1250 ετησίως. Εξυπακούεται ότι, λόγω των κατ΄ έτος συνθηκών, τα τακτικά έσοδα θα υπέκειντο σε αυξομειώσεις. Η είσπραξη των προσόδων δεν γινόταν από δημοσίους υπαλλήλους αλλά από ιδιώτες εισπράκτορες(τελώνες) που εμίσθωναν τους φόρους με το να προκαταβάλουν αυτοί ένα καθοριζόμενο από την πολιτεία ποσό και ακολούθως προέβαιναν, για δικό τους λογαριασμό, στην είσπραξη των φόρων. Η υγιής οικονομία είχε την έκφρασή της στο υγιές νόμισμα. Τα αθηναϊκά νομίσματα, κατασκευασμένα από άργυρο, φέρουν το έμβλημα της πόλης, σύμβολο ή παράσημο πόλεως, που είναι η κεφαλή της Αθηνάς και γλαυξ(κουκουβάγια), το πτηνό της Αθηνάς. Μετά τα Μηδικά τα αθηναϊκά τετράδραχμα απέκτησαν τεράστια ισχύ, που έγινε μεγαλύτερη αφότου οι Αθηναίοι απαγόρευσαν στις συμμαχικές πόλεις να έχουν το δικό τους νόμισμα. Το αθηναϊκό νόμισμα λόγω αργύρου και αισθητικής αρτιότητας, είχε μία ιδιαίτερη αξία.<< Το νόμισμα για την Αθήνα, δεν ήταν μόνο ένα εύχρηστο μέσο ανταλλαγής, μια κλίμακα αξιών. Ήταν επίσης, χάρη στην αναγνωρισμένη ποιότητα του, ένα εμπόρευμα που μπορεί να αποφέρει κέρδη, αν διατεθεί>>(C. Mosse: Το Τέλος της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, σσ. 127-128). Ίσως το πιο γνωστό <<νομισματοκοπείο>> των Αθηνών να είναι αυτό που βρέθηκε στο ΝΑ τμήμα της Αγοράς.(Br. Sparkes:Ελληνικός Πολιτισμός, σ.273). Iστορία των Αρχαίων Αθηνών. Τόμος Ά. Σαράντος Ι. Καργάκος.