Οι νόμιμες διγαμίες.

Σην Μάνη ως τα τέλη του 19^ου αιώνα επιβίωνε ο θεσμός της συγγρίας, σύμφωνα με τον οποίον αν μία γυναίκα ενός Μανιάτη δεν του έκανε αρσενικό παιδί, αυτό είχε το δικαίωμα ν α παντρευτεί δεύτερη, χωρίς να χωρίσει την πρώτη και χωρίς να χαρακτηριστεί δίγαμος. Ο θεσμός της συγγρίας φαίνεται πως είναι πανάρχαιος. Ο Ηρόδοτος αναφέρει δύο

τέτοιες περιπτώσεις και μάλιστα σχεδόν σύγχρονές του, που συνέβησαν στα μέσα του 6^ου π. Χ. αιώνα. Στην πρώτη, ο Βασιλιάς Αναξανδρίδας δεν είχε αποκτήσει παιδί από την γυναίκα του. Ο Χίλων ένας από τους 7 σοφούς που τον καιρό εκείνον (57^η Ολυμπιάδα) ήταν για ένα χρόνο έφορος τον πίεζε να χωρίσει την άτεκνη σύζυγο και να πάρει άλλη που θα του χάριζε διάδοχο. Ο Αναξανδρίδας  που αγαπούσε την γυναίκα του ούτε να ακούσει κάτι τέτοιο δεν ήθελε αλλά η πίεση συνεχιζόταν και μάλιστα στους εφόρους προστέθηκε και η γερουσία. Τελικά βρέθηκε μία συμβιβαστική λύση. Ο Αναξανδρίδας δέχθηκε να παντρευτεί δεύτερη γυναίκα χωρίς να χωρίσει την πρώτη. Από την δεύτερη γυναίκα του απέκτησε έναν γιο τον περίφημο Κλεομένη που η βασιλεία του υπήρξε σταθμός στην εξέλιξη της Σπάρτης. Τότε όμως σαν να …. ζήλεψε η πρώτη άτεκνη βασίλισσα και του γέννησε και αυτή έναν γιο τον Δωριέα, ο οποίος όμως ως δευτερότοκος δεν είχε δικαιώματα στον θρόνο. Έτσι πήρε των ομματιών του επικεφαλής πολλών Σπαρτιατών έφυγε από την Σπάρτη και ίδρυσε αποικία στην Λιβύη. Αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.

Ο Αρίστων είχε και αυτός παντρευτεί μίαν άτεκνη γυναίκα και ως εκ τούτου παντρεύτηκε και δεύτερη αλλά δεν είχε την τύχη του Αναξανδρίδα. Η δεύτερη γυναίκα του επίσης δεν του χάρισε απογόνους. Παραλλήλως ήταν ερωτευμένος με την πολύ όμορφη γυναίκα ενός φίλου του, του Άγητου. Ο Αρίστων και ο Άγητος ήταν από παιδιά στενοί φίλοι και κάποτε ορκίστηκαν, πως εάν ένας από τους δύο ζητήσει από τον άλλον ένα πολύτιμο δώρο, αυτός να του το δώσει χωρίς δισταγμό ή καθυστέρηση, αλλά με τον όρο της άμεσης ανταπόδοσης. Κάποτε ο Άγητος που αγνοούσε τον έρωτα του Αρίστωνα προς την γυναίκα του, ζήτηση από το φίλο του ένα πολύτιμο δώρο. Αυτός του το έδωσε χωρίς χρονοτριβή αλλά αμέσως ζήτησε ως ανταπόδοση να του χαρίσει ο Άγητος την γυναίκα του! Ο άλλος τι να κάνει; Είχε δεσμευτεί με όρκο και έτσι του παραχώρησε την γυναίκα του που φαίνεται πως ήταν…… και ολίγον έγκυος γιατί σε πεντέξι μήνες γέννησε ένα γιο, τον Δημάρατο. Όταν έτρεξαν να πουν το ευτυχές γεγονός στον Αρίστωνα που βρισκόταν στον θρόνο μαζί με τους εφόρους, αυτός λογάριασε με τα δάκτυλά του τους μήνες που είχαν περάσει και είπε εις επήκοον όλων <<ουκ αν εμός είη>> (δεν μου φαίνεται πως είναι δικός μου). Βαριά κουβέντα που συνόδεψε τον Δημάρατο σε όλη του την ζωή. Πραγματικά ο Κλεομένης βλέποντας πως ο Δημάρατος σαν έγινε συμβασιλέας αντιδρούσε σε όλες του τις ενέργειες , έβαλε τον Λεωτυχίδη να τον κατηγορήσει ως νόθο που παρανόμως βρισκόταν στο θρόνο. Τελικά η γερουσία  όχι μόνο τον καθαίρεσε αλλά και διαπόμπευσε τον Δημάρατο που έφτασε ντροπιασμένος από την Σπάρτη, και αφού περιπλανήθηκε στην Ηλίδα και τη Ζάκυνθο, κατέληξε στον βασιλιά της Περσίας, τον Δαρείο. Ο Μέγας Βασιλεύς του παραχώρησε τα έσοδα τριών πόλεων, της Περγάμου, της Τευθρανίας και των Αλισάρνων και τον πήρε για σύμβουλό του. Παρά την οργή που είχε κατά της Σπάρτης, όταν έμαθε  τα σχέδια του Δαρείου να εκστρατεύσει κατά της Ελλάδας, ξύπνησε μέσα του ο πατριωτισμός και έστειλε στην Σπάρτη κρυπτογραφημένο μήνυμα.

(Βιβλίο Ε’, Τερψιχόρη και βιβλίο ΣΤ’, Ερατώ)