Η κατάρριψη της πτήσης ΜΗ17 της Malaysia Airlines από τους αντάρτες στην ανατολική Ουκρανία, τη 18η Ιουλίου, φανερώνει τους κινδύνους που κρύβουν για τη διεθνή ασφάλεια τα... ακυβέρνητα εδάφη.
Η κατάρριψη της πτήσης ΜΗ17 της Malaysia Airlines από τους αντάρτες στην ανατολική Ουκρανία, τη 18η Ιουλίου, φανερώνει τους κινδύνους που κρύβουν για τη διεθνή ασφάλεια τα... ακυβέρνητα εδάφη. Ενας σημαντικός
αριθμός εδαφών δεν διαθέτει σήμερα υπεύθυνες αρχές με αποτέλεσμα να συνιστούν απειλή για τις γειτονικές και άλλες χώρες. Το διεθνές σύστημα ασφαλείας χρειάζεται καλύτερες στρατηγικές για να απαλλαγεί από αυτές τις «μαύρες τρύπες» ή έστω για να αποτραπεί ο σχηματισμός τους. Επί του παρόντος, εδάφη όπου κυριαρχεί η ανομία και η ασυδοσία προκύπτουν με διαφορετικούς τρόπους και φυσικά για διαφορετικούς λόγους κάθε φορά.
Σε ορισμένες περιοχές, όπως στη Λωρίδα της Γάζας, η διακυβέρνηση έχει περάσει στα χέρια μη κυβερνητικών φορέων με περιορισμένη νομική εξουσία. Μερικοί ζητούν να αναγνωρίζονται ως κράτη, όπως η Παλαιστινιακή Αρχή, αλλά δεν θέλουν όλες τις αρμοδιότητες της κρατικής υπόστασης, όπως περιορισμό της δράσης της εθνοφρουράς στα σύνορα. Σε άλλα μέρη, λόγω της δραστηριότητας των αυτονομιστών, τα κράτη δεν είναι σε θέση να εδραιώσουν τη νομική κυριαρχία τους. Τέτοιες περιοχές υπάρχουν στο Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία και τη Μολδαβία. Και οι τρεις κυβερνώνται αποτελεσματικά από έναν γείτονα, ο οποίος προτιμά να διατηρεί την ψευδαίσθηση του διαχωρισμού, προκειμένου να αποκομίζει οφέλη χωρίς συνέπειες.
Σε ορισμένες περιπτώσεις η Δύση αποδέχεται περιοχές χωρίς νόμιμες και υπεύθυνες κυβερνήσεις για να αποφεύγει σκληρές επιλογές για την επίλυση των συγκρούσεων. Είναι ενδεικτικό ότι οι ΗΠΑ και οι υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες για πάνω από 20 χρόνια μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης αγνόησαν το status quo τεσσάρων αμφισβητούμενων περιοχών -στη Μολδαβία, στο Αζερμπαϊτζάν και δύο στη Γεωργία, συμπεριλαμβανομένης της Νότιας Οσετίας- επιλέγοντας να συντηρούν μια ψευδαίσθηση ειρήνης.
Η ευκολία του «παγώματος» των συγκρούσεων αντί της επίλυσής τους δεν είναι ανώδυνη. Οι ακυβέρνητες περιοχές εξελίσσονται σε κέντρα παράνομων δραστηριοτήτων, όπως το ξέπλυμα χρήματος, η παραγωγή προϊόντων-μαϊμού, η εμπορία ανθρώπων και ναρκωτικών. Συχνά αποτελούν παράδεισο για τρομοκράτες και εγκληματίες. Εχει φτάσει όμως η ώρα για να εξασφαλιστεί ότι κάθε αμφισβητούμενο έδαφος θα έχει μια νόμιμη διοίκηση που θα είναι υπεύθυνη για τις πράξεις της. Τα περισσότερα από τα κράτη που υποστηρίζουν αντάρτες σε άλλες περιοχές έχουν υπογράψει διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις που σχετίζονται με την καταπολέμηση χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, την παραγωγή προϊόντων απομίμησης, τραπεζικούς κανονισμούς κλπ. Εάν όλη αυτή η δραστηριότητα λαμβάνει χώρα στις περιοχές που διοικούνται από τους τοποτηρητές τους, τότε αυτά τα κράτη είναι υπεύθυνα.
Πολιτικά κατασκευάσματα, όπως η αποκαλούμενη ως ανεξάρτητη Αμπχαζία και η Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται από τα γειτονικά κράτη για να παρακάμπτουν την ευθύνη των πράξεών τους. Αλλά και η διεθνής κοινότητα έχει πολλές ευθύνες. Το παγκόσμιο σύστημα πρέπει να υποστηρίζει περιοχές των οποίων η εθνική κυριαρχία απειλείται. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη ειδικότερα, δεν θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα κράτη υπό πολιορκία να διαπραγματεύονται με τους αντάρτες, ούτε να ενθαρρύνουν τη δημιουργία φορέων με περιορισμένη εξουσία, αντί της επίλυσης των συγκρούσεων, όπως συνέβη και με την Παλαιστινιακή Αρχή. Για να αποφευχθεί η δημιουργία ακυβέρνητων εδαφών, οι ΗΠΑ δεν θα πρέπει να συμβάλλουν στην αποτυχία των κρατών και στη συνέχεια να μιλούν για εκδημοκρατισμό. Στη Λιβύη οι ΗΠΑ έχουν υπονομεύσει την κρατική εξουσία κι έχουν αποδυναμώσει οργανισμούς. Στη Συρία, η στήριξη στους αντάρτες άφησε χωρίς διοίκηση κάποιες περιοχές, παρέχοντας ευκαιρίες για τη ραγδαία άνοδο κακόβουλων πολιτοφυλακών. Κάθε κράτος θα πρέπει να έχει την ευθύνη για οτιδήποτε συμβαίνει στα νόμιμα εδάφη του. Αν η Παλαιστίνη θέλει μια σημαία στον ΟΗΕ, δεν μπορεί η ίδια να αρνείται την ευθύνη για ό,τι συμβαίνει στην επικράτειά της με τον ισχυρισμό ότι η μη κρατική πολιτοφυλακή -εκτός του ελέγχου της- διαπράττει επιθέσεις. Και αν η Μόσχα θέλει τον σεβασμό της διεθνούς κοινότητας, θα πρέπει να ελέγξει τους φιλορώσους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία. Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι πρέπει επιτέλους να σταματήσουν να «παγώνουν» τις συγκρούσεις θεωρώντας ότι κατ' αυτόν τον τρόπο θα λύσουν το πρόβλημα. Το μόνο που πετυχαίνουν με την πρακτική αυτή είναι να καθυστερεί ο επόμενος γύρος των συγκρούσεων και να αυξάνονται οι παγκόσμιες εστίες κινδύνου.
Αρθρο της Μπρέντα Σάφερ καθηγήτριας στο Georgetown University
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ρίξε και εσύ μια αλήθεια ή ένα ψέμα ή κι ακόμα άλλη μιά αοριστία..