Νέα μη τοξική θεραπεία «φρενάρει» τη μετάσταση του καρκίνου

Επιστήμονες στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ένας ελληνικής καταγωγής, δοκίμασαν με επιτυχία σε πειραματόζωα μία νέα μη τοξική πειραματική θεραπεία που βασίζεται σε μια «εξελιγμένη» πρωτεΐνη και η οποία σταματά την εξάπλωση των όγκων (μετάσταση) στις περιπτώσεις του
καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών. Οι ερευνητές της Σχολής Μηχανικής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, με επικεφαλής την αναπληρώτρια καθηγήτρια εμβιομηχανικής Τζένιφερ Κόχραν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιοχημείας "Nature Chemical Biology", χρησιμοποίησαν μία νέα μέθοδο για να σταματήσουν τη διαδικασία που ωθεί τα καρκινικά κύτταρα να φεύγουν από τα αρχικά σημεία σχηματισμού του όγκου και να ταξιδεύουν μέσω του αίματος σε άλλα μέρη του σώματος.


Η διαδικασία αυτή, γνωστή ως μετάσταση, συχνά αποβαίνει μοιραία για τον ασθενή. Η πλειονότητα των καρκινοπαθών που χάνουν την μάχη με τον καρκίνο, έχουν κάποια μεταστατική μορφή του. Μέχρι σήμερα οι γιατροί προσπαθούν να «φρενάρουν» την επιθετική μετάσταση με χημειοθεραπεία, όμως η τελευταία συχνά δεν έχει αποτέλεσμα, ενώ προκαλεί και σοβαρές παρενέργειες.

Οι ερευνητές του Στάνφορντ προσπαθούν να σταματήσουν την εξάπλωση του καρκίνου από το αρχικό κιόλας στάδιο, εμποδίζοντας δύο πρωτεΐνες - κλειδιά (Axl και Gas6) να αλληλεπιδράσουν βιοχημικά, "πυροδοτώντας" έτσι την εκκίνηση της μετάστασης. Για να το πετύχουν αυτό, οι επιστήμονες δημιούργησαν μέσω βιοτεχνολογίας μια παραπλανητική και αβλαβή πρωτεΐνη Axl, η οποία παρεμβαίνει και αλληλεπιδρά αυτή -αντί της κανονικής πρωτεΐνης Axl- με την άλλη πρωτεΐνη Gas6. Με αυτό τον τρόπο φαίνεται πως απενεργοποιείται το «φυτίλι» που δίνει το σήμα εκκίνησης της μετάστασης.

Οι επιστήμονες χορήγησαν ενδοφλέβια την σκοπίμως τροποποιημένη πρωτεΐνη Axl σε ποντίκια με προχωρημένο καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών. Μετά την θεραπεία, τα ποντίκια με καρκίνο του μαστού είχαν 78% λιγότερες μεταστάσεις, ενώ αυτά με καρκίνο των ωοθηκών εμφάνιζαν ακόμη πιο θεαματική μείωση 90% στις μεταστάσεις τους, σε σχέση με τα ποντίκια (ομάδα ελέγχου) που δεν είχαν πάρει την ίδια θεραπεία, ώστε να γίνει σύγκριση.

«Είναι μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία που φαίνεται να είναι αποτελεσματική και μη τοξική, σύμφωνα με τα προκλινικά πειράματα. Μπορεί να εγκαινιάσει μια νέα προσέγγιση στην αντικαρκινική θεραπεία», δήλωσε ο καθηγητής Αμάτο Τζιακία, επικεφαλής του Προγράμματος Βιολογίας των Ακτινοβολιών στο Κέντρο Καρκίνου του Στάνφορντ.

Οι Τζιακία και Κόχραν είναι επιστημονικοί σύμβουλοι στη νέα εταιρεία βιοτεχνολογίας Ruga Corp, η οποία πήρε από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ την άδεια εκμετάλλευσης της νέας τεχνολογίας. Όμως πρώτα πρέπει να γίνουν νέες χρονοβόρες δοκιμές σε ζώα και μετά σε ανθρώπους, προτού διασφαλιστεί ότι όντως η θεραπεία είναι ασφαλής και αποτελεσματική. Θα περάσουν χρόνια, ώσπου να εγκριθεί η νέα πρωτεϊνική αντικαρκινική θεραπεία για χρήση σε ανθρώπους.

Σημαντικό ρόλο στη νέα θεραπεία έχει παίξει ο ελληνικής καταγωγής Μιχάλης Καριόλης, που έκανε το διδακτορικό του στο εργαστήριο της Κόχραν και ο οποίος έχει ειδικευτεί στην «κατευθυνόμενη εξέλιξη», δηλαδή στη γενετική «χειραγώγηση» των πρωτεϊνών προς μια επιθυμητή κατεύθυνση. Η εργασία του έλληνα ερευνητή, o οποίος ήταν ο κύριος συγγραφέας της νέας δημοσίευσης, ήταν να δοκιμάσει χιλιάδες διαφορετικές εκδοχές της ίδιας πρωτεΐνης Axl, έως ότου βρει εκείνη που είναι η πιο κατάλληλη για να παίξει τον ρόλο του «αντιπερισπασμού», ώστε να "ξεγελάσει" τον μηχανισμό της μετάστασης.