Το αμερικανικό όνειρο έγινε... εφιάλτης για τα παιδιά πρόσφυγες

Παιδιά, όχι μεγαλύτερα από τριών χρονών, κοιμούνται στο πάτωμα, μέσα σε κελιά και σχεδόν στοιβαγμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Το φαγητό δεν είναι αρκετό, ούτε και οι κουβέρτες, οι τουαλέτες ελάχιστες, όπως και οι ντουζιέρες.
Και, βέβαια, δεν λείπουν οι καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση, για ξυλοδαρμούς και εξονυχιστικούς σωματικούς ελέγχους στα όρια της προσβολής. Πρόκειται για
σκηνές από τις συνθήκες κράτησης όχι σε προσφυγικά κέντρα κάποιων τριτοκοσμικών χωρών, αλλά των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου η μαζική εισροή παιδιών μεταναστών χωρίς έγγραφα στις ΗΠΑ από την Κεντρική Αμερική έχει πλέον μετατραπεί σε μεγάλη ανθρωπιστική κρίση. Ο αριθμός τους ξεπερνάει τις 52.000, διπλάσιος απ' ό,τι πέρυσι, και μπορεί να αγγίξει τις 90.000 έως το τέλος του χρόνου, όπως εκτιμάται.


Τα παιδιά αυτά ζουν «σε άθλιες συνθήκες. Δεν έχουν κρεβάτια και κοιμούνται στο πάτωμα», κατήγγειλε ο Ντομίνγκο Γκονσάλο της οργάνωσης Campana Fronteriza, που έχει την έδρα της στο Μπράουνσβιλ του Τέξας, όπου βρίσκεται ένα κέντρο κράτησης μεταναστών. Τα κέντρα αυτά βρίσκονται στη δικαιοδοσία του υπουργείου Υγείας.

Σε ορισμένα κέντρα παιδιά τόσο μικρά, που ακόμα φορούν πάνες, κρατούνται σε κελιά και κοιμούνται σε αυτοσχέδιες κούνιες ή σε «hieleras» - παγωμένους πάγκους. «Ηταν τρομερό», δήλωσε σε δημοσιογράφους η βουλευτής των Δημοκρατικών Ζόε Λοφρετζέν μετά την επίσκεψή της στο κέντρο του Μπράουνσβιλ. «Υπήρχαν εκατοντάδες παιδιά, μικρά παιδιά. Είδα ένα που ήταν τριών - τουλάχιστον έτσι είπε, αν και έμοιαζε μικρότερο. Το πρόσεχαν εναλλάξ 11χρονα και 12χρονα κορίτσια. Τα περισσότερα κοιμούνται στο πάτωμα, ενώ πολλά έκλαιγαν».

Στα χέρια συμμοριών
Κι αυτά είναι τα... τυχερά παιδιά. Πολλά άλλα τα στοιβάζουν οι συνοριοφύλακες σε λεωφορεία για πολιτείες όπως η Αρίζονα (έχει τους αυστηρότερους νόμους περί μετανάστευσης) μόνο με ένα σημείωμα για να παρουσιαστούν σε δικαστή -το μόνο επίσημο έγγραφο που διαθέτουν- και συχνά αντί για το δικαστήριο καταλήγουν εκεί από όπου προσπάθησαν να ξεφύγουν, στα χέρια συμμοριών, εμπόρων ναρκωτικών ή σωματεμπόρων.

Για την κάποια εκτόνωση της κρίσης ο αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός προσέφερε κουβέρτες και ένα κουτί υγιεινής για τους ανήλικους κρατουμένους, βοήθεια που, ωστόσο, δεν επαρκεί, ιδίως μάλιστα όταν πλέον είναι κάτι περισσότερο από ορατός και ο κίνδυνος μολυσματικών ασθενειών.

Σύμφωνα πάντως με την οργάνωση Hermandad Mexicana της Καλιφόρνιας, που προασπίζεται τα δικαιώματα των μεταναστών, η κυβέρνηση θα μπορούσε να είχε προβλέψει την κατάσταση «με δεδομένη την αυξητική τάση της εισροής των παιδιών που έρχονται στη χώρα χωρίς χαρτιά». Η αμερικανική νομοθεσία προβλέπει ότι αυτά τα παιδιά θα πρέπει να δίνονται σε κάποιο μέλος της οικογένειάς τους ή να μεταφέρονται σε κέντρο υποδοχής 72 ώρες μετά τη σύλληψή τους - χρονικό περιθώριο που σπανίως κρατείται υπό τις παρούσες συνθήκες.

Το πιο συχνό είναι ότι κάποιο μέλος της οικογένειάς τους που βρίσκεται νόμιμα στις ΗΠΑ ζητεί να τα περιθάλψει. Σε διαφορετική περίπτωση μεταφέρονται σε κέντρα υποδοχής για όσο διάστημα διαρκεί η διαδικασία απέλασής τους, που συνήθως ξεπερνάει τον μήνα.

Βραχυπρόθεσμα δεν φαίνεται να υπάρχει μια πραγματική λύση για την κρίση αυτή. «Η άφιξη των ανήλικων αυτών δείχνει ότι το σύστημα έχει πρόβλημα», εκτίμησε ο Νατίβο Λόπες, σύμβουλος της Hermandad Mexicana. «Θα πηγαίνουμε από κρίση σε κρίση μέχρις ότου μια μεταρρύθμιση εξετάσει πραγματικά το ενδεχόμενο μιας μαζικής νομιμοποίησης (μεταναστών)», υπογράμμισε.

Μπλόκο στην έκτακτη βοήθεια
Βέβαια μια τέτοια μεταρρύθμιση μοιάζει με όνειρο θερινής νυκτός εξαιτίας των διαμετρικά αντίθετων απόψεων Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων για το θέμα, που τελικά δεν ενέκριναν τη χορήγηση των 3,7 δισ. δολαρίων που ζήτησε ως έκτακτη βοήθεια ο Ομπάμα για την παροχή καλύτερης φροντίδας και περισσότερων καταλυμάτων για τους ανήλικους πρόσφυγες, για την ενίσχυση της ασφάλειας στα σύνορα και για την πρόσληψη περισσότερων δικαστών και δικηγόρων ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ελέγχου των παιδιών ώστε να μπορούν να επιστρέφουν πιο γρήγορα στις χώρες καταγωγής τους.

Αλλά και η αμερικανική κοινωνία μοιάζει διχασμένη, καθώς έχουν πραγματοποιηθεί διαδηλώσεις όσων εναντιώνονται στην παραμονή των παιδιών στις ΗΠΑ ή ακόμα και στη δημιουργία περισσότερων καταλυμάτων για ανήλικους πρόσφυγες. Εξάλλου λίγες πόλεις, η Νέα Υόρκη, η Βοστόνη και το Σικάγο (από τις μεγαλύτερες), έχουν δεχτεί να φιλοξενήσουν παιδιά - πρόσφυγες. Και, στο μεταξύ, ο Ομπάμα, αφού συναντήθηκε με τους ηγέτες των χωρών της Κ. Αμερικής, δήλωσε πως τα παιδιά - μετανάστες που εισέρχονται παράνομα στις ΗΠΑ θα απελαύνονται αμέσως.

ΠΡΩΤΗ ΣΕ ΑΝΗΛΙΚΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ
Φεύγουν για να ξεφύγουν από φτώχεια και καρτέλ

Η πλειονοτητα των παιδιών που φτάνουν στις ΗΠΑ προέρχονται από την Ονδούρα, τη Γουατεμάλα και το Ελ Σαλβαδόρ -το λεγόμενο Βόρειο Τρίγωνο της Κεντρικής Αμερικής-, χώρες που υπέφεραν από αιματηρούς εμφυλίους τη δεκαετία του '80 (με τις ΗΠΑ να στηρίζουν ή και να υποκινούν τις δικτατορίες) και τώρα βρίσκονται σχεδόν παραδομένες στη βία και τη φτώχεια.

Φοβούνται για την ασφάλειά τους
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, το 58% των ασυνόδευτων παιδιών αναγκάζεται να μεταναστεύσει επειδή φοβάται για την ασφάλειά του. Ειδικότερα, στην Ονδούρα η κατάσταση μοιάζει εντελώς ανεξέλεγκτη. Από τα τέλη του 2010 η διαφθορά και η απουσία οργανωμένου κράτους έχουν επιτρέψει στις συμμορίες των δρόμων, στα καρτέλ ναρκωτικών και στο οργανωμένο έγκλημα να δρουν εντελώς απροκάλυπτα. Συχνά, οι συμμορίες και τα καρτέλ στρατολογούν παιδιά κυρίως ως «βαπορόκια», τα οποία και ουσιαστικά δεν μπορούν να αρνηθούν, γιατί οι συμμορίες θα σκοτώσουν είτε τα ίδια είτε μέλη της οικογένειάς τους.

Μόνο τον Ιούνιο, 32 παιδιά δολοφονήθηκαν στην Ονδούρα, με 409 να έχουν χάσει τη ζωή τους από τον Ιανουάριο του 2013, ενώ μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου 2014 περισσότερα από 2.200 παιδιά από την πόλη Σαν Πέδρο Σούλα της Ονδούρας έφτασαν στις ΗΠΑ, σύμφωνα με στοιχεία των αμερικανικών υπηρεσιών. Ο αριθμός αυτός ασυνόδευτων προσφύγων είναι ο μεγαλύτερος από κάθε άλλη κοινότητα στη Λατινική Αμερική.

Κι όσα παιδιά καταφέρνουν να μένουν μακριά από τη βία, δεν μπορούν να γλιτώσουν τη φτώχεια. Το ποσοστό των ανθρώπων που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας στη Γουατεμάλα είναι 54%, 36% στο Ελ Σαλβαδόρ και 60% στην Ονδούρα. Παρ' όλη τη φτώχεια, το «εισιτήριο» διαφυγής κοστίζει πολύ ακριβά -έως και 7.000 δολάρια-, ποσό που εισπράττουν τα «κογιότε», οι λαθρέμποροι που αναλαμβάνουν το ταξίδι, παρατώντας ουκ ολίγες φορές παιδιά και γυναίκες στην έρημο για να βρεθούν μέρες μετά σχεδόν νεκρά.