Ο ομογενής πρώην Πρέσβης των ΗΠΑ στο Κατάρ κατακεραυνώνει την ελληνική εξωτερική πολιτική

Την διαχρονική απογοήτευσή του για την ελληνική διπλωματία και την εξωτερική πολιτική εξέφρασε ο Ελληνοαμερικανός πρώην Πρέσβης των ΗΠΑ στο Κατάρ, Πάτρικ Ν. Θέρος. Παράλληλα, ο κ. Θέρος εκφράζει σιγουριά πως η
Τουρκία υποβοηθά το Ισλαμικό Κράτος ενώ απαντά στο ερώτημα γιατί το State Department φαίνεται κατά καιρούς να «αδειάζει» την Ελλάδα στα ελληνοτουρκικά θέματα.
Θα θέλατε να μας πείτε πως βλέπετε τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ν.Α Μεσόγειο και την σημαίνει η αυξανομένη επιθετικότητα από την πλευρά της Τουρκίας για την Ελλάδα;
Φοβάμαι ότι ο κ. Ερντογάν κάπου τα έχει χάσει. Το φέρσιμο του τα τελευταία δύο χρόνια δεν είναι λογικό. Πιστεύω ότι είχε ένα σχέδιο, ένα όραμα για την Τουρκία, το οποίο δεν του βγήκε. Πίστευε ότι θα δημιουργήσει ξανά μια καινούργια Οθωμανική Αυτοκρατορία με την Τουρκία ηγέτη ολόκληρου του μουσουλμανικού κόσμου και τα έχει κάνει θάλασσα. Αυτή την στιγμή τα έχει χαλάσει με την Αίγυπτο και δημιούργησε πρόβλημα με το Ισραήλ για τους δικούς του εσωτερικούς λόγους στην Τουρκία. Η πολιτική του με την Συρία έχει πάει επίσης πολλή αντίθετα με το τι περίμενε.
Αυτή την στιγμή έχει λίγους φίλους στις Αραβικές χώρες, έχει φέρει στο προσκήνιο παλιούς εφιάλτες - γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Άραβες υπέφεραν όπως και εμείς κάτω από τους Τούρκους. Όλο το φέρσιμο του τους τελευταίους μήνες με τις προκλήσεις στο Αιγαίο, με τις προκλήσεις στην Κύπρο, οι κινήσεις στρατευμάτων, οι δηλώσεις που μιλούσαν σχεδόν για προκήρυξη πολέμου, το να μην μπορεί να κινηθεί κατά του Ισλαμικού Κράτους, όλα αυτά δείχνουν ότι ο Ερντογάν έχει δημιουργήσει έναν εφιάλτη για τον εαυτό του και την Τουρκία.
Αυτό φυσικά αποτελεί κίνδυνο για την Ελλάδα. Πρώτον γιατί με την οικονομική κρίση η άμυνα της Ελλάδος καθίσταται πιο ευάλωτη. Δεύτερον μπορεί να κλιμακώσει με απρόβλεπτες συνέπειες μια κατάσταση στην Μέση Ανατολή. Κατά την γνώμη μου η Τουρκία έχει αυτή την στιγμή την υποχρέωση να μπει στην μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους διότι είναι σουνίτικο κράτος και έχει την στρατιωτική δύναμη να τους αντιμετωπίσει. Αν όμως δεν το κάνει, ο λόγος θα είναι ότι πιθανώς φοβάται πως μπορούν να δημιουργηθούν εσωτερικά προβλήματα στην Τουρκία. Ωστόσο, μπορεί να μην το κάνει γιατί τρέφει κάποια ιδεολογική συμπάθεια προς το Ισλαμικό Κράτος. Όπως και να έχει, βλέπω μπροστά μας μια δεκαετία αναρχίας.
Πιστεύετε ότι οι κατηγορίες πως η Τουρκία παρέχει κάποια ανοχή ή ακόμα και υποστήριξη προς το Ισλαμικό Κράτος έχουν κάποια βάση; Και ποία είναι η γνώμη σας για τις πρόσφατες δηλώσεις του Αντιπροέδρου Μπάϊντεν, ο οποίος διευκρίνισε πρόσφατα στο CNN ότι μίλησε τηλεφωνικός με τον Εντοργάν, αλλά δεν του ζήτησε συγνώμη;
Η γνώμη μου είναι ότι η προσωπική πολιτική ιδεολογία του Ερντογάν τον κάνει να έχει κάποια συμπάθεια προς το Ισλαμικό Κράτος. Όχι ασφαλώς όσον αφορά τις σφαγές, αλλά ιδεολογικώς, και τώρα δεν ξέρει πως να το αντιμετωπίσει.
Δεύτερον, ότι η Τουρκία έχει επιτρέψει βοήθεια προς το Ισλαμικό Κράτος είναι σίγουρο. Για παράδειγμα, αυτή την στιγμή το Ισλαμικό Κράτος πουλάει τουλάχιστον 1 εκατομμύριο με 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα πετρέλαιο. Που το πουλάει? Μόνο στην Τουρκία. Το πετρέλαιο αυτή την στιγμή είναι 70 με 80 δολάρια το βαρέλι. Το φέρνουν με φορτηγά αυτοκίνητα στην Τουρκία και το πουλούν με τα μισά χρήματα. Η Τουρκία ωφελείται από αυτές τις ποσότητες πετρελαίου. Επιπλέον ο Ερντογάν λύνει ένα πρόβλημα γιατί οι νότιες επαρχίες έχουν πάθει φοβερή οικονομική ζημιά από τα προβλήματα στην Συρία και το Ιράκ. Αυτό του δίνει έναν τρόπο να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση στην Νότια Τουρκία. Για αυτό για τον Ερντογάν υπάρχουν και οικονομικοί και ιδεολογικοί λόγοι για να μην θέλει να καταστρέψει το Ισλαμικό Κράτος.
Το Ισλαμικό Κράτος αποτελεί πρόβλημα για την Ελλάδα και πρέπει να βρεθεί στο επίκεντρο της εξωτερικής μας πολιτικής ή είναι ένα θέμα που αφορά πρωτίστως τους Αμερικανούς και τους βορειοευρωπαίους;
Είναι πρόβλημα για την Ελλάδα, γιατί η Ελλάδα έχει παλιά οικονομικά, πολιτικά, και κοινωνικά συμφέροντα στην Μέση Ανατολή. Δεν μπορεί να αποφύγει αυτές τις υποχρεώσεις προς τους Ορθοδόξους της Μέσης , προς τους Έλληνες που ακόμα ζουν, προς τις ελληνικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται εκεί, προς το χρήμα που έχουν βγάλει κατά τους τελευταίους τέσσερις αιώνες στην περιοχή αυτή.
Αυτά όλα ενδιαφέρουν την Ελλάδα και πρέπει να παίξει έναν έξυπνο ρόλο τηρώντας καλές σχέσεις με όσες περισσότερες Αραβικές χώρες μαζί με το Ισραήλ, δεν λέω ότι πρέπει να πάμε στην μια πλευρά ή στην άλλη.
Υπάρχουν αυτή την στιγμή μεγάλα κινήματα στον αραβικό κόσμο που θα αλλάξουν όλα τα δεδομένα της περιοχής. Υπάρχουν Έλληνες μελετητές και επιστήμονες σε think tanks που τα έχουν καταλάβει. Δεν είναι δυνατόν με κανένα τρόπο να πούμε ότι δεν είναι πρόβλημά μας και δεν μας αφορά. Είναι πρόβλημα που μπορώ να πω ότι μέχρι ενός σημείου είναι εξίσου επικίνδυνο για την Ελλάδα.
Αλλά δεν αρκεί να καταπολεμήσεις μόνο το Ισλαμικό Κράτος χωρίς να λάβεις υπόψη τα δεδομένα της περιοχής αλλιώς θα κάνεις μια τρύπα στο νερό.
Αν παραστεί η ανάγκη στο μέλλον και ζητηθεί από την Ελλάδα να συμμετέχει στρατιωτικά στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους, πιστεύετε πως μια τέτοια εμπλοκή θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο να γίνει η χώρα στόχος τρομοκρατικής επίθεσης;
Όχι περισσότερο από ότι αλλού. Δεν βλέπω όμως η Ελλάδα να έχει συμφέρον να εμπλακεί, εκτός αν οι Αμερικανοί έλθουν και πουν σε θέλουμε να το κάνεις για δείγμα, τότε ίσως να είναι στο συμφέρον της Ελλάδας να το κάνει.
Έχετε δουλέψει σε κορυφαίο διπλωματικό επίπεδο για την αμερικανική κυβέρνηση. Πως ερμηνεύετε την στάση του, το οποίο μπορούμε να πούμε ότι κατά κάποιο τρόπο «χαϊδεύει» την Τουρκία και τον Ερντογάν; Πιστεύετε πως η Ελλάδα και η Κύπρος, οι οποίες έχουν υποστηρίξει σταθερά τις Η.Π.Α. σε όλα τα μεγάλα θέματα, εισπράττουν μια δίκαιη μεταχείριση;
Είμαστε θύματα των προβλημάτων μας. Οι Τούρκοι έχουν μια ενιαία διπλωματία, η οποία είναι καλά μελετημένη και εφαρμόζεται με καλή εκτέλεση. Και αυτή η διπλωματία έχει διάρκεια. Δεν έχει αλλάξει την πολιτική της στάση η Τουρκία.
Η ελληνική διπλωματία πάσχει από το γεγονός ότι δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει ελληνική εξωτερική πολιτική. Κάθε κυβέρνηση που ανεβαίνει στην Αθήνα δεν έχει ιδέα για τις εξωτερικές σχέσεις της Ελλάδας. Πολύ σπάνια, ο Παπάγος για παράδειγμα ίσως και ο Καραμανλής ήταν οι τελευταίοι που είχαν κάποια ιδέα από εξωτερική πολιτική. Η Ελλάδα δεν έχει μια εξωτερική πολιτική, η οποία μπορεί να πει ξεκάθαρα «να η πολιτική μας, να τα συμφέροντα του ελληνικού κράτους, και αυτή είναι η γραμμή που θα κρατήσουμε για τα επόμενα 50 χρόνια».
Πρέπει να καταλάβουμε πως το κάθε ξένο κράτος που έχει κάποια συμφέροντα ή εμπλοκή σε μια συγκεκριμένη γεωγραφικά περιοχή θα καταλήξει στο τέλος με τον οργανωμένο παρά με τον ανοργάνωτο. Είναι καθαρά πρόβλημα δικό μας. Οι Τούρκοι κάνουν την δουλειά τους και για αυτό τους βγάζω το καπέλο. Είναι καλοί διπλωμάτες, και έχουν ένα κράτος το οποίο τηρεί μια ενιαία πολιτική. Τα τελευταία μόνο χρόνια τα έχει κάνει θάλασσα ο Ερντογάν. Μέχρι πριν από δύο χρόνια μπορώ να σας πω ότι η ποιότητα των Τούρκων διπλωματών ήταν πολύ ανώτερη συγκριτικά με αυτή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Το State Department αντιδρά στο τι του προσφέρει το κάθε ξένο κράτος. Οι Τούρκοι ξέρουν τι θέλουν και προσφέρουν ένα πρόγραμμα. Εμείς δεν ξέρουμε τι θέλουμε.
Πως κρίνετε τις πρόσφατες κινήσεις της ελληνικής διπλωματίας σε σχέση με τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται στο Κυπριακό;
Προς το παρών δεν μπορώ να πω ότι βλέπω ούτε στην Αθήνα ούτε στην Λευκωσία μια οργανωμένη εξωτερική πολιτική. Πάμε από τον Άννα στον Καϊάφα. Τι θα κάνουμε δεν ξέρω. Πάμε στους Ισραηλινούς, τρέχουμε εδώ, τρέχουμε εκεί χωρίς να έχουμε πρώτα σχηματίσει οι ίδιοι μια πολιτική που θα προωθεί τα συμφέροντά της Ελλάδας, να την οργανώσουμε και ιδεολογικώς, και πολιτικώς, και φιλοσοφικώς, να λάβουμε τα μέτρα που χρειάζονται για να εκτελέσουμε αυτή την εξωτερική πολιτική. Ένας διπλωμάτης χωρίς να έχει μια καθαρή γραμμή από το κράτος του, όσο καλός και αν είναι δεν θα καταφέρει τίποτα.
Αν σας καλούσε ο κ. Βενιζέλος ως αντιπρόεδρος και υπουργός εξωτερικών της ελληνικής κυβέρνησης να καθήσεται μαζί στο ίδιο δωμάτιο για να του δώσετε συγκεκριμένες συβουλές για τα επόμενα βήματα. Τι θα του συνιστούσατε;
Να καθίσετε πρώτα να κάνετε μια καλή ανάλυση της των συμφερόντων της Ελλάδας και έπειτα να κάνετε μια καλή ανάλυση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδας.
Για μένα το μεγαλύτερο πρόβλημα της σημερινής ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι έχει αφήσει κάθε πρωτοβουλία στην Ευρώπη. Είναι μια κυβέρνηση που τρέχει από εδώ και από εκεί να κλείσει μικρές τρύπες. Δεν έχει μια ελληνική πρωτοβουλία στην πολιτική της. Πρέπει να ξεκινήσεις από την ανάλυση, γιατί αυτή είναι στο τέλος που θα καθορίσει το τι θα κάνεις. Μια διαφορετική ανάλυση μπορεί να οδηγήσει σε πολύ διαφορετικές κινήσεις.
Πρέπει η Ελλάδα να πάρει επιτέλους την πρωτοβουλία κινήσεων. Πρέπει να κόψω από τον προϋπολογισμό, θα το κάνω γιατί εγώ αποφάσισα από που θα κόψω, όχι ο Ευρωπαίος. Εγώ θα αποφασίσω τι να αλλάξω.
Και τέλος θα είναι δύσκολο, αλλά πρέπει να τσακίσουμε την οικονομική ολιγαρχία που αυτή την στιγμή διοικεί την Ελλάδα.
Μιλήσατε για μια οικονομική ολιγαρχία. Πιστεύετε ότι η συνταγή των μνημονίων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης χτυπάει αυτή την ολιγαρχία ή ότι θα την βοηθήσει να βγει ακόμα πιο ισχυρή
Δεν τους νοιάζει καθόλου στην Ευρώπη. Η Ευρώπη είναι ένα πολιτικό σύστημα που δουλεύει μόνο στον τραπεζικό τομέα, δηλαδή το μόνο που ενδιαφέρει τους Ευρωπαίους είναι πως θα πληρωθεί το χρέος.
Συνεπώς η Ελλάδα πρέπει να αναγνωρίσει πως έχει κάνει σοβαρά λάθη, αλλά το πως θα λύσει τα προβλήματά της πρέπει να το αποφασίσει πρώτα από όλα η ίδια.
Πολλοί είναι απογοητευμένοι από τον αμερικανικό παράγοντα και κάνουν λόγο για μια στροφή προς την Ρωσία για την διευθέτηση του Κυπριακού. Εκκρεμεί και μια επίσκεψη του κ. Αναστασιάδη στην Μόσχα. Πως σχολιάζετε την συγκεκριμένη άποψη;
Αν το κάνει έξυπνα, μπράβο του. Αν το κάνει άσκεφτα θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Όπως είπα στην αρχή πρέπει να καθίσεις να αναλύσεις και όχι να τρέχεις κάπου για σωτηρία. Ο κ. Αναστασίαδης πρέπει να ζυγίσει πρώτα τις ικανότητες της Τουρκίας και μετά να παίξει με τον καλύτερο τρόπο τα χαρτιά που έχει.
Ο κόσμος αλλάζει, δεν ζούμε πλέον σε έναν διπολικό κόσμο, όπου δεσπόζει η Αμερική και η Ρωσία και κανένας άλλος. Πλέον υπάρχουν δέκα δυνάμεις στον κόσμο. Οι Αμερικανοί είναι φυσικά οι πιο δυνατοί αλλά δεν είναι οι μοναδικοί. Αλλά πρέπει να ξέρεις το πως να παίξεις το παιχνίδι της πολιτικής.
Φοβάμαι ότι ο κ. Αναστασιάδης πάει στην Ρωσία πιο πολύ για να δοκιμάσει τα νερά παρά για το ότι έχει σκεφτεί και θέλει να πάρει κάτι το συγκεκριμένο. Αν το έχει σκεφτεί καλά τότε μπράβο του.

Πηγή