Ηφαίστεια Μ. Ανατολή - Μαγκρέμπ

Η Παλαιστίνη καζάνι που βράζει, το Ιράκ στα πρόθυρα της τριχοτόμησης, η Συρία σε πόλεμο, ο Λίβανος υπό την απειλή των συριακών δονήσεων, η Υεμένη να κλονίζεται από εσωτερικές συγκρούσεις, η Λιβύη βυθισμένη στο χάος της ακυβερνησίας, η Αίγυπτος πίσω στα χέρια του στρατού, και η
Ιορδανία υπό την πίεση μεγάλων μεταναστευτικών κυμάτων.
Δεν χρειάζεται και πολλή ανάλυση για να δει κανείς πως οι πολύπαθες περιοχές σε Μέση Ανατολή και Μαγκρέμπ (βόρεια Αφρική) θυμίζουν ντόμινο... υπό κατάρρευση.


Μόνο τις τελευταίες εβδομάδες μάλιστα, ήρθαν να προστεθούν δύο νέες εστίες αστάθειας στο ευρύτερα χαοτικό τοπίο που είχε δημιουργήσει ο συριακός εμφύλιος: μία στο Ιράκ με την επέλαση των τζιχαντιστών, και άλλη μία σε Ισραήλ-Παλαιστίνη με τις απαγωγές-δολοφονίες εφήβων και την αναζωπύρωση του μίσους μεταξύ Εβραίων και Αράβων να εγείρει φόβους για... τρίτη Ιντιφάντα.

Και να σκεφτεί κανείς πως μιλάμε για τις ίδιες περιοχές όπου μόλις πριν από τρία χρόνια... ερχόταν η άνοιξη. Η καλούμενη Αραβική Ανοιξη ήρθε στα τέλη του 2010 - αρχές του 2011 και έφυγε μερικούς μήνες μετά καταφέρνοντας στο μεσοδιάστημα να ανατρέψει τέσσερις δικτάτορες (σε Τυνησία, Αίγυπτο, Λιβύη, Υεμένη) και να θρέψει ελπίδες για καλύτερες ημέρες. Οι καλύτερες ημέρες ωστόσο δεν ήρθαν ποτέ.

Αντιθέτως, οι παλαιές παθογένειες επέστρεψαν δριμύτερες βυθίζοντας την ούτως ή άλλως εύφλεκτη περιοχή σε έναν νέο κύκλο αστάθειας.

Εάν εξαιρέσει κανείς την Τυνησία, σε όλες τις άλλες χώρες όπου σημειώθηκαν ανατροπές ακολούθησε είτε μια αναβίωση του παλαιού καθεστώτος (Αίγυπτος) είτε... το χάος του εμφυλίου, ένα χάος που πλέον απειλεί μάλιστα να καταλύσει και τα εθνικά σύνορα στην ευρύτερη περιοχή. Ενθαρρυμένοι από τις στρατιωτικές τους νίκες σε Ιράκ και Συρία, οι τζιχαντιστές έσπευσαν να ανακηρύξουν τη σύσταση ενός ισλαμικού χαλιφάτου που σε πρώτη φάση θα περιλαμβάνει το Ιράκ, τη Συρία, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, την Ιορδανία, τον Λίβανο και μέρη της Τουρκίας προτού εν συνεχεία επεκταθεί... μέχρι και την Ελλάδα.

«Ακόμη και χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και η Αλγερία, των οποίων τα καθεστώτα προστατεύονται από ενεργειακό πλούτο και στηρίζονται από πανίσχυρους μηχανισμούς ασφαλείας, είναι περισσότερο εύθραυστες από όσο φαίνονται», σημειώνει σε ανάλυσή του το περιοδικό «the Economist».

Είναι ενδεικτικό πως δύο βομβιστές αυτοκτονίας ανατινάχτηκαν το Σάββατο μέσα σε κρατικό κτίριο στη Σαουδική Αραβία, ενώ μία ημέρα νωρίτερα, ένοπλοι είχαν επιτεθεί σε συνοριακό πέρασμα στα σύνορα Σαουδικής Αραβίας-Υεμένης. Παράλληλα, μόνο το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε, δεκάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Υεμένη στο πλαίσιο συγκρούσεων μεταξύ κυβερνητικών δυνάμεων και ανταρτών (σιιτών στα βόρεια της χώρας και σουνιτών στα νότια).

Η καρδιά της ευρύτερης αστάθειας εξακολουθεί ωστόσο ουσιαστικά να χτυπάει στα σύνορα Συρίας-Ιράκ, εκεί όπου πλέον αλωνίζουν ανενόχλητοι οι σουνίτες τζιχαντιστές του επονομαζόμενου «Ισλαμικού Κράτους» και ο αυτόκλητος «χαλίφης» τους, Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι. Η Βαγδάτη παρουσιάζεται μέχρι στιγμής ανήμπορη να τους απωθήσει στρατιωτικά, ενώ παράλληλα, σε πολιτικό επίπεδο οι τρεις μεγάλες δυνάμεις (σιίτες, σουνίτες, Κούρδοι) δεν καταφέρνουν να συμφωνήσουν στον σχηματικό νέας κυβέρνησης συνεργασίας.

Το Ιρακινό Κουρδιστάν αντιθέτως προσανατολίζεται... σε δημοψήφισμα με στόχο την πλήρη ανεξαρτητοποίησή του από τη Βαγδάτη.

Χαοτική είναι η κατάσταση και στη Λιβύη, με τις Αρχές να προσπαθούν (αλλά να μην καταφέρνουν) να ελέγξουν τις απείθαρχες πολιτοφυλακές ενόπλων που βοήθησαν στην ανατροπή του Καντάφι το 2011, αλλά πλέον αψηφούν την κυβέρνηση καταλαμβάνοντας πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και παίρνοντας ομήρους ξένους υπηκόους (διπλωμάτες, υπαλλήλους πετρελαϊκών κ.ά.).

Μέσα σε ένα τέτοιο λοιπόν ευρύτερα έκρυθμο περιβάλλον, ήρθε την περασμένη εβδομάδα να ανοίξει εκ νέου η πληγή της αραβοϊσραηλινής διαμάχης σε Γάζα και Δυτική Οχθη. Αφορμή η απαγωγή-δολοφονία ενός 16χρονου Παλαιστινίου στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, που διαδέχθηκε την απαγωγή-δολοφονία τριών Ισραηλινών νέων στη Δυτική Οχθη.